Η φωτεινότητα του Betelgeuse μειώθηκε και τελικά καταλαβαίνουμε γιατί

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν την αιτία του «Μεγάλου θαμπώματος του Betelgeuse»:ένα σύννεφο σκόνης που μας το κρύβει εν μέρει.

Ως ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια ορατά με γυμνό μάτι, το κόκκινο υπεργίγαντα αστέρι Betelgeuse είναι ένα γνώριμο θέαμα τόσο για επαγγελματίες όσο και για ερασιτέχνες αστρονόμους. Αυτός είναι ίσως ο λόγος που ήταν τόσο περίεργο όταν η φωτεινότητα του αστεριού άρχισε να πέφτει τον Οκτώβριο του 2019.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2020, το αστέρι, το οποίο σηματοδοτεί τον δεξιό ώμο στον αστερισμό του Ωρίωνα, είχε φτάσει σε ιστορικό χαμηλό μόλις 40 τοις εκατό της συνηθισμένης φωτεινότητάς του.

Αυτή η δραματική πτώση πυροδότησε εικασίες ότι ο Betelgeuse επρόκειτο να γίνει σουπερνόβα – δηλαδή, να φτάσει στο τέλος της ζωής του ως κόκκινος υπεργίγαντας, να καταρρεύσει και μετά να αναπηδήσει σε μια πύρινη έκρηξη τόσο φωτεινή που θα μπορούσαμε να τον δούμε ακόμη και τη μέρα. . Δεν ήταν αμέσως ξεκάθαρο στους αστρονόμους αν ίσχυε ή όχι, καθώς δεν έχει παρατηρηθεί σουπερνόβα στον Γαλαξία μας από τότε που ο αστρονόμος Johannes Kepler είδε ένα τέτοιο το 1604.

Αλλά δεν συνέβη ποτέ και μέχρι τον Απρίλιο του 2020, ο Betelgeuse επέστρεψε στο κανονικό. Τώρα, οι εικόνες του αστεριού, που τραβήχτηκαν με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου, μαζί με δεδομένα από το όργανο GRAVITY, αποκάλυψαν τι του συνέβη.

«Είμαστε άμεσα μάρτυρες του σχηματισμού της λεγόμενης αστρόσκονης», είπε ο Δρ Miguel Montargès, από το Observatoire de Paris, Γαλλία, και KU Leuven, Βέλγιο. "Για μια φορά, βλέπαμε την εμφάνιση ενός αστεριού να αλλάζει σε πραγματικό χρόνο σε κλίμακα εβδομάδων."

Η επιφάνεια του Betelgeuse αλλάζει συνεχώς. Γιγαντιαίες φυσαλίδες αερίου μεγαλώνουν, συρρικνώνονται και κινούνται μέσα στο αστέρι, και περιστασιακά αυτό ρεφίζει μία. Πριν ξεκινήσει το Great Dimming, ο Betelgeuse κυκλοφόρησε μία από αυτές τις φυσαλίδες. Στη συνέχεια, ένα κομμάτι της επιφάνειας του αστεριού ψύχθηκε και αυτή η πτώση θερμοκρασίας επέτρεψε στο αέριο να κρυώσει αρκετά ώστε να συμπυκνωθεί σε στερεή σκόνη.

Αυτό το σύννεφο σκόνης έκρυψε εν μέρει τον Betelgeuse από τη Γη, ιδιαίτερα στη νότια περιοχή.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με την αστρονομία:

• Πώς οι επερχόμενες αποστολές στην Αφροδίτη θα μπορούσαν να αποκαλύψουν πώς θα τελειώσει η ζωή στη Γη
• Ο θάνατος ενός κοντινού αστεριού θα προκαλέσει ένα χαοτικό παιχνίδι φλίπερ του πλανήτη
• Διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb:Πώς λειτουργεί και τι θα δει;

"Η σκόνη που εκτοξεύεται από δροσερά εξελιγμένα αστέρια, όπως η εκτίναξη που μόλις είδαμε, θα μπορούσε να γίνει το δομικό στοιχείο των επίγειων πλανητών και της ζωής", δήλωσε η Emily Cannon, φοιτήτρια διδάκτορα στο KU Leuven.

«Κοιτάζοντας τα αστέρια τη νύχτα, αυτές οι μικροσκοπικές, αστραφτερές κουκκίδες φωτός φαίνονται αιώνιες. Ο χαμός του Betelgeuse σπάει αυτή την ψευδαίσθηση.»

Ερωτήσεις και απαντήσεις αναγνωστών:Τι πυροδοτεί τις εκρήξεις σουπερνόβα;

Ρωτήθηκε από:Matt Bell, Southampton

Αν και υπάρχουν πολλές ταξινομήσεις των σουπερνόβα, υπάρχουν δύο βασικοί μηχανισμοί που έχουν ως αποτέλεσμα τα αστέρια να διασπώνται. Η πρώτη περιλαμβάνει τη συσσώρευση υλικού σε ένα λευκό νάνο αστέρι, την εξαιρετικά πυκνή τελική εξελικτική κατάσταση των περισσότερων κανονικών άστρων. Αυτό το επιπλέον υλικό θα μπορούσε να προέλθει από μια συγχώνευση με ή από απλή συσσώρευση από ένα κοντινό αστέρι. Καθώς αυτό το υλικό συσσωρεύεται στον λευκό νάνο, η θερμοκρασία του πυρήνα του αυξάνεται μέχρι να συμβεί μια απρόσμενη πυρηνική αντίδραση. Σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου το μεγαλύτερο μέρος του λευκού νάνου υφίσταται πυρηνική σύντηξη, ανατινάζοντας το αστέρι στη διαδικασία.

Ο άλλος τρόπος με τον οποίο ένα σουπερνόβα μπορεί να «αναφλεγεί» είναι η κατάρρευση ενός αστρικού πυρήνα μεγάλης μάζας. Καθώς το αστέρι φτάνει στο τέλος της ζωής του, το πυρηνικό καύσιμο εξαντλείται, η πηγή ενέργειας απενεργοποιείται και η πίεση που συγκρατεί το αστέρι στη βαρύτητα εξαφανίζεται. Ο πυρήνας καταρρέει σχεδόν ακαριαία, προκαλώντας μια καταστροφική απελευθέρωση ενέργειας που καταστρέφει το αστέρι. Ωστόσο, εάν η μάζα του πυρήνα είναι αρκετά υψηλή, το αστέρι μπορεί να γίνει αστέρι νετρονίων ή μαύρη τρύπα με μικρή ακτινοβολούμενη ενέργεια.

Διαβάστε περισσότερα:

• Καταρρέουν οι μαύρες τρύπες;
• Πώς μπορεί κάτι να εκραγεί στο κενό του διαστήματος;