Το να τρώγεσαι (σχεδόν) ζωντανός μπορεί να σε κάνει σκληρό περιβαλλοντολόγο
Στην ομιλία του για την αποδοχή του Όσκαρ, ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο είπε:«Making The Revenant αφορούσε τη σχέση του ανθρώπου με τον φυσικό κόσμο». Ίσως το πιο συναρπαστικό παράδειγμα της ταινίας για αυτό ήταν όταν μια αρκούδα γκρίζλι παραλίγο να σκοτώσει τον χαρακτήρα του Ντι Κάπριο, έναν Αμερικανό παγιδευτή γούνας. Το να καταναλωθεί από ένα αρπακτικό, τελικά, μπορεί να είναι η πιο εύστοχη επίδειξη της ευάλωτης κατάστασης του ανθρώπου στη φύση. Στη σκηνή, ο Ντι Κάπριο προκάλεσε αυτό το ευάλωτο κράτος και έκανε μια σθεναρή έκκληση για δράση για την παγκόσμια κλιματική αλλαγή.
Αποδεικνύεται ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που μια σχεδόν θανατηφόρα μαλακία ενθάρρυνε την προοπτική ενός περιβαλλοντιστή. Το 1985, ο αείμνηστος φιλόσοφος Val Plumwood παραλίγο να φαγωθεί από έναν κροκόδειλο του αλμυρού νερού. Η οδυνηρή εμπειρία την ενέπνευσε να αρχίσει να γράφει Το μάτι του κροκόδειλου , μια σειρά από δοκίμια που δημοσιεύθηκαν μεταθανάτια το 2012. Στο πρώτο και πιο καθηλωτικό της κομμάτι, «Being Prey», εξηγεί πώς η κριτική της στον ανθρωποκεντρισμό —την ιδέα ότι οι άνθρωποι ξεχωρίζουν από τη φύση—έγιναν απτή.
Το Plumwood κωπηλατούσε μέσα στο Εθνικό Πάρκο Kakadu της Αυστραλίας με ένα κανό 14 ποδιών αναζητώντας μια περιοχή τέχνης βράχου των Αβορίγινων. Οι ώρες περνούσαν, η βροχή έπεφτε και είχε βρεθεί βαθιά σε ένα κανάλι περιτριγυρισμένο από απότομες όχθες λάσπης και εμπλοκές. Όταν ένα μπαρ με άμμο την έκανε να σταματήσει εντελώς, βγήκε από το κανό και θυμήθηκε πώς οι ιδιοκτήτες του πάρκου την είχαν προειδοποιήσει για κροκόδειλους που κυνηγούσαν στην άκρη του νερού. Κωπηλατήθηκε πίσω στο κύριο ρεύμα και, στρογγυλεύοντας μια στροφή, «είδε στη μέση του ρεύματος κάτι που έμοιαζε με αιωρούμενο ραβδί». Καθώς το ρεύμα μετακινούσε το Plumwood πιο μπροστά, «το ραβδί ανέπτυξε μάτια». Καθώς το ζώο χτύπησε το κανό, πήδηξε ενστικτωδώς στην όχθη, στα χαμηλότερα κλαδιά ενός δέντρου από φλοιό χαρτιού. «Αλλά πριν καν το πόδι μου σκοντάψει το πρώτο κλαδί, είχα μια θολή, απίστευτη όραση μεγάλων οδοντωτών σιαγόνων που ξεσπούσαν από το νερό», γράφει.
Ο κροκόδειλος τράβηξε την Plumwood κάτω και την «κύλισε» ο θάνατος τρεις φορές - έναν ελιγμό που χρησιμοποιούν τα ερπετά για να κατατροπώσουν και να πνίξουν τη λεία τους. Μετά το τρίτο ρολό, ένιωσε μια στιγμή τα σαγόνια να χαλαρώνουν και γρήγορα κούμπωσε τα δάχτυλά της στη λάσπη της όχθης του ποταμού για να σκαρφαλώσει προς την ελευθερία. Για πρώτη φορά, έβλεπε τη ζωή της απ' έξω — «έναν συγκλονιστικά αδιάφορο κόσμο στον οποίο δεν είχα μεγαλύτερη σημασία από οποιοδήποτε άλλο βρώσιμο ον». Κοίταξε τα τραύματά της που προέκυψαν, γράφει. "Ο αριστερός μηρός κρεμόταν ανοιχτός, με κομμάτια λίπους, τένοντα και μυών να φαίνονται."
Δύο δεκαετίες μετά την επίθεση, το 2005, ο Robert Figueroa, περιβαλλοντικός φιλόσοφος στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, επισκέφτηκε την Plumwood στο οκτάγωνο πέτρινο σπίτι της έξω από την Καμπέρα της Αυστραλίας. (Πέθανε από εγκεφαλικό το 2008.) Παρατήρησε ότι το σπίτι του Plumwood ήταν γεμάτο με κροκοδείλια. «Γυναίκα κροκόδειλος» είναι αυτό που την αποκαλούσαν ορισμένοι ντόπιοι, λέει ο Figueroa. «Οι άνθρωποι της είχαν στείλει ειδώλια και γεμιστές κροκόδειλους». Είχε ακόμη και αποσπάσματα σχετικά με τα ερπετά και τίτλους εφημερίδων να κρέμονται σαν σημαίες από το ταβάνι, προφανώς δεν ήθελε ποτέ να ξεθωριάζει η σημασία αυτής της συνάντησης. «Μου έδειξε αυτό το δάγκωμα από το πόδι της», λέει ο Figueroa. "Είναι κάπως τυλιγμένο, που ταιριάζει με την καμπυλότητα μιας γνάθου."
Μετά από αυτή την επιθανάτια συνάντηση, το έργο του Plumwood στράφηκε προς την εστίαση στις σχέσεις με ενσυναίσθηση. Απηχούσε την «ηθική της γης» του φιλόσοφου Aldo Leopold, λέει ο Figueroa, την οποία επινόησε ο Leopold χρόνια αφότου είχε μια παρόμοια βαθιά στιγμή με έναν λύκο που μόλις είχε πυροβολήσει. Η Figueroa θυμάται μια περίπτωση περπάτημα με την Plumwood μέσα από το εύκρατο τροπικό δάσος που περιβάλλει το σπίτι της. Σταμάτησε τη συνομιλία της όταν τραγούδησαν τα πτηνά ή όταν ένας ταυροβάτραχος γρύλισε «για να τους αφήσει να ακουστούν», λέει. "Είναι μια συνάντηση στη μέση που αναγνωρίζεις ότι και οι δύο έχετε επιθυμίες."
Ο ανθρώπινος ορθολογισμός, υποστήριξε ο Plumwood, έχει παρουσιαστεί ως ξεχωριστός από και λαμβάνεται πιο σοβαρά από τα συναισθήματα. Αυτή η ιεραρχία, είπε, υποστηρίζει μια άποψη για την ανθρωπότητα ως μια αρσενική, κυριαρχική δύναμη πάνω στη φύση, η οποία δεν έχει καμία εγγενή αξία. Αμφισβητώντας σθεναρά αυτή τη λογική, έχει γίνει απαραίτητη για τη σύγχρονη περιβαλλοντική σκέψη. Ο J. Baird Callicott, ο οποίος δίδαξε το πρώτο μάθημα περιβαλλοντικής ηθικής στον κόσμο το 1971, ήταν ένας από τους θαυμαστές της. Κάποτε ομολόγησε ότι φοβόταν ελαφρώς τη διάνοιά της και έγραψε:«Ήταν η καλύτερη φιλόσοφος στην κοινότητα των περιβαλλοντικών φιλοσόφων – η καλύτερη ανάμεσά μας στον εικοστό αιώνα και μέχρι στιγμής η καλύτερη στον εικοστό πρώτο».
Ίσως σχεδόν το να φάει έκανε τις περιβαλλοντικές της πεποιθήσεις να ξεχωρίσουν επίσης. «Μπορούμε να μιλήσουμε για όλα αυτά τα πράγματα φιλοσοφικά», λέει ο Figueroa, «αλλά μόνο όταν σου συμβεί κάτι, θα γίνει πραγματικά αληθινό». Η στενή σχέση του Plumwood με τον κόσμο είναι μολυσματική, λέει, «ειδικά αν δεν βλέπεις ότι αυτό το άτομο έχει απλώς χαλαρή μια βίδα και προσέχεις πώς αλληλεπιδρούν». Για παράδειγμα, λέει, ποτέ δεν είχε μυρμήγκια να καθαρίζουν το σπίτι επειδή άφησε ένα μπολ ζάχαρης σε ένα κάτω ντουλάπι να τα περιμένει, κρατώντας τα συγκεντρωμένα.
Βλέποντας αυτή την ευαισθησία στον κόσμο, λέει ο Figueroa, είχε μια μόνιμη επίδραση πάνω του. Μαζί με τη διδασκαλία του έργου του Plumwood στις τάξεις του στην Πολιτεία του Όρεγκον, μερικές φορές τώρα σταματάει τις δικές του συνομιλίες. «Συντονίζω τους ήχους των πουλιών και των πραγμάτων έξω από το παράθυρο», λέει, «και τα αφήνω να διακόψουν».
Η Becca Cudmore είναι δημοσιογράφος από το Όρεγκον. Η δουλειά της εμφανίστηκε στο Audubon, Ο Επιστήμονας, Scientific American, Pacific Standard, και αλλού. Ακολουθήστε την στο Twitter @beccacudmore .
