Το πρώτο μαγνητικό πεδίο βρέθηκε σε έναν πλανήτη έξω από το ηλιακό μας σύστημα
Χωρίς το μαγνητικό του πεδίο, η ζωή στη Γη θα ήταν αδύνατη, ή τουλάχιστον μια σκιά αυτού που γνωρίζουμε. Η εξαφάνιση του μαγνητικού πεδίου του Άρη είναι ένας μεγάλος λόγος για τον οποίο έχασε την ατμόσφαιρά του, καθιστώντας το κυνήγι για πλανητικά μαγνητικά πεδία μεγάλο μέρος της αναζήτησης ζωής πέρα από το Ηλιακό Σύστημα. Τώρα, για πρώτη φορά, οι αστρονόμοι είναι βέβαιοι ότι έχουν βρει ένα.
Οι παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble του πλανήτη HAT-P-11b αποκαλύπτουν ένα ρεύμα φορτισμένων σωματιδίων άνθρακα που τον περιβάλλουν και σχηματίζουν μια ουρά σαν κομήτη που δείχνει μακριά από το άστρο του. Στο Nature Astronomy, οι επιστήμονες που έκαναν την ανακάλυψη υποστηρίζουν ότι αυτό αντιπροσωπεύει αδιάσειστα στοιχεία για την παρουσία ενός ισχυρού μαγνητικού πεδίου.
«Είναι η πρώτη φορά που η υπογραφή του μαγνητικού πεδίου ενός εξωπλανήτη ανιχνεύεται άμεσα σε έναν πλανήτη έξω από το ηλιακό μας σύστημα», δήλωσε η καθηγήτρια Gilda Ballester του Πανεπιστημίου της Αριζόνα σε δήλωση. "Ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο σε έναν πλανήτη όπως η Γη μπορεί να προστατεύσει την ατμόσφαιρα και την επιφάνειά του από άμεσο βομβαρδισμό των ενεργειακών σωματιδίων που συνθέτουν τον ηλιακό άνεμο. Αυτές οι διαδικασίες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της ζωής σε έναν πλανήτη όπως η Γη, επειδή το μαγνητικό πεδίο προστατεύει τους οργανισμούς από αυτά τα ενεργητικά σωματίδια."
Με ένα δείγμα μόνο οκτώ πλανητών για να εργαστείτε (συγγνώμη θαυμαστές του Πλούτωνα) κανείς δεν ξέρει γιατί κάποιοι έχουν ισχυρά μαγνητικά πεδία και άλλοι όχι. Κάθε επιπλέον παράδειγμα μας φέρνει πιο κοντά στο να μάθουμε πόσο συνηθισμένα είναι τέτοια πεδία και πού είναι πιθανό να βρεθούν. Ωστόσο, το έγγραφο περιγράφει τις προσπάθειες ανίχνευσης πεδίων γύρω από τους λεγόμενους «καυτούς Δία» ως «αποτελείς», ενισχύοντας τη σημασία αυτής της ανακάλυψης.
Οι παρατηρήσεις ήταν δυνατές επειδή το HAT-P-11b περνά από την όψη του άστρου του, όπως φαίνεται από τη Γη, κάθε πέντε ημέρες, δίνοντας στους αστρονόμους μια τακτική ευκαιρία να παρατηρούν τα αποτελέσματα των σωματιδίων στο φως των αστεριών. Σε αυτή την περίπτωση, το Hubble χρησιμοποίησε την ικανότητά του να βλέπει στο υπεριώδες για να ανιχνεύσει την παρουσία αυτών των σωματιδίων στη μαγνητόσφαιρα γύρω από τον πλανήτη και μια μακριά ουρά πίσω. Η ουρά αντιπροσωπεύει τα ιόντα που διαφεύγουν που απομακρύνονται από το αστέρι από τον αστρικό του άνεμο με ταχύτητες 160.000 χιλιομέτρων την ώρα (100.000 μίλια την ώρα). Η ουρά θα μπορούσε να ανιχνευθεί για μια απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας (AU) - το διάστημα μεταξύ της Γης και του Ήλιου.
Το HAT-P-11b είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από τον Ποσειδώνα και θερμότερο από την Αφροδίτη, επομένως δεν είναι μια πιθανή τοποθεσία για ζωή. Σε απόσταση 123 ετών φωτός μακριά, είναι πολύ πιο δύσκολο να μελετηθεί από τους κοντινότερους γειτονικούς μας πλανήτες. Ωστόσο, έχει προσελκύσει περισσότερη προσοχή από τους αστρονόμους από τους περισσότερους από τους χιλιάδες γνωστούς πλανήτες.
Κάποια στιγμή ήταν ο μικρότερος εξωπλανήτης που είχε εντοπιστεί συγκεκριμένα μόρια στην ατμόσφαιρα – και ακόμα καλύτερα ένα από αυτά ήταν το νερό. Πριν από πέντε χρόνια, τα ραδιοφωνικά σήματα που προέρχονταν από το HAT-P-11b αποδίδονταν σε συχνές ισχυρές κεραυνές που δημιουργούσαν υδροκυάνιο στην ατμόσφαιρά του.
Δεν παρατηρούμε ένα παρόμοιο φαινόμενο στη μαγνητόσφαιρα της Γης επειδή είμαστε πολύ πιο μακριά από το μητρικό μας αστέρι. Το HAT-P-11b είναι μόλις το ένα εικοστό της AU από το HAT-P-11, με αποτέλεσμα η ανώτερη ατμόσφαιρά του να βράζει στο διάστημα.
Η ατμόσφαιρα του HAT-P-11b έχει σχετικά χαμηλές συγκεντρώσεις στοιχείων βαρύτερων από το ήλιο, γεγονός που τον καθιστά περισσότερο σαν τον Δία ή τον Κρόνο σε σύνθεση παρά με τον Ποσειδώνα. «Αν και η μάζα του HAT-P-11b είναι μόνο το 8 τοις εκατό της μάζας του Δία, πιστεύουμε ότι ο εξωπλανήτης μοιάζει περισσότερο με έναν μίνι Δία παρά με έναν Ποσειδώνα», είπε ο Ballester. Αυτό θα αναγκάσει την επανεξέταση των τυπικών μοντέλων σχηματισμού μεγάλων πλανητών.
