Διάρκεια ζωής υπεροξειδίου του υδρογόνου πριν και μετά το άνοιγμα

Όπως πολλές οικιακές χημικές ουσίες, το υπεροξείδιο του υδρογόνου (H₂ O₂ ) έχει διάρκεια ζωής. Με την πάροδο του χρόνου, το υπεροξείδιο διασπάται σε νερό και οξυγόνο. Η διάρκεια ζωής ενός μπουκαλιού οικιακού υπεροξειδίου που δεν έχει ανοιχθεί είναι περίπου 3 χρόνια, ενώ είναι καλό μόνο για 1 έως 6 μήνες μετά το σπάσιμο της σφράγισης. Το οικιακό υπεροξείδιο είναι μεταξύ 3% και 7% υπεροξείδιο του υδρογόνου στο νερό. Πιο συμπυκνωμένα διαλύματα υπεροξειδίου, όπως το υπεροξείδιο 30% και 35% που χρησιμοποιούνται στα εργαστήρια και για την ανάπτυξη μαλλιών, αποικοδομούνται πιο γρήγορα. Για αυτά τα διαλύματα, η διάρκεια ζωής είναι περίπου 1 έτος χωρίς να ανοιχθεί, αλλά μόνο 30 έως 45 ημέρες μετά το άνοιγμα για μέγιστη αποτελεσματικότητα.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη διάρκεια ζωής του υπεροξειδίου

Το υπεροξείδιο του υδρογόνου είναι εγγενώς ασταθές, επομένως αποικοδομείται ό,τι κι αν γίνει. Ωστόσο, ο ρυθμός αποσύνθεσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Το φως έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στο υπεροξείδιο, γι' αυτό και το υπεροξείδιο έρχεται σε καφέ ή αδιαφανή λευκά μπουκάλια. Η θερμοκρασία επηρεάζει επίσης τη διάρκεια του υπεροξειδίου. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες αυξάνουν τον ρυθμό αποσύνθεσης, ενώ οι χαμηλότερες θερμοκρασίες επιβραδύνουν την αντίδραση. Ο τρίτος παράγοντας που επηρεάζει τη διάρκεια ζωής του υπεροξειδίου είναι το pH. Έτσι, οι κατασκευαστές περιλαμβάνουν έναν σταθεροποιητή και προσαρμόζουν το pH του οικιακού υπεροξειδίου ώστε να είναι ελαφρώς όξινο. Τα πιο συμπυκνωμένα διαλύματα συνήθως δεν περιλαμβάνουν σταθεροποιητές, αλλά ο κύριος λόγος που αποσυντίθενται πιο γρήγορα είναι απλώς επειδή ο ρυθμός αποσύνθεσης αυξάνεται με τη συγκέντρωση. Με άλλα λόγια, όσο πιο συμπυκνωμένο είναι ένα διάλυμα υπεροξειδίου, τόσο μικρότερη είναι η διάρκεια ζωής του. Η έκθεση σε άλλες χημικές ουσίες μπορεί επίσης να αυξήσει την αποικοδόμηση του υπεροξειδίου. Το άνοιγμα ενός μπουκαλιού υπεροξειδίου το εκθέτει σε οξυγόνο στον αέρα, το οποίο επιταχύνει την αντίδραση αποσύνθεσης.

Ένα μη ανοιγμένο μπουκάλι με διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου 3% αποσυντίθεται με ρυθμό περίπου 0,5% ετησίως. Το προϊόν τείνει να εμφιαλώνεται σε ελαφρώς υψηλότερη συγκέντρωση από αυτό που βλέπετε στην ετικέτα για να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος μεταξύ της εμφιάλωσης και της αγοράς. Η έρευνα δείχνει ότι ένα σφραγισμένο μπουκάλι υπεροξειδίου του υδρογόνου 4% αποσυντίθεται από 4,2% σε 3,87% μέσα σε τρία χρόνια, ενώ ένα διάλυμα 7,5% αποικοδομείται από 7,57% σε 7,23% σε τρία χρόνια.

Πώς να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής του υπεροξειδίου του υδρογόνου

Μπορείτε να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής του διαλύματος υπεροξειδίου του υδρογόνου διατηρώντας το στην αρχική του σκουρόχρωμη ή αδιαφανή φιάλη και αποθηκεύοντάς το σε σκοτεινό, δροσερό μέρος. Η ψύξη βοηθάει, ειδικά για συμπυκνωμένα διαλύματα.

Δοκιμάστε το υπεροξείδιο για να δείτε αν είναι ακόμα καλό

Είναι εύκολο να δοκιμάσετε το οικιακό υπεροξείδιο του υδρογόνου για να δείτε αν είναι ακόμα καλό. Ρίξτε λίγο σε ένα νεροχύτη. Εάν βγάζει φυσαλίδες, το υπεροξείδιο είναι ακόμα ενεργό. Εάν δεν εμφανίζονται φυσαλίδες, το υγρό έχει μετατραπεί σε νερό και ήρθε η ώρα να πάρετε ένα φρέσκο ​​μπουκάλι.

Γιατί δημιουργούνται φυσαλίδες υπεροξειδίου

Το υπεροξείδιο του υδρογόνου αποσυντίθεται σε νερό και οξυγόνο, ακόμη και σε σφραγισμένο μπουκάλι. Η χημική εξίσωση για την αντίδραση είναι:

2 H₂ O₂ → 2 H₂ O + O₂ (σολ)

Στο μπουκάλι, η αντίδραση είναι αργή, αλλά όταν ρίχνετε υπεροξείδιο του υδρογόνου σε ένα κομμάτι, προχωρά γρήγορα. Οι φυσαλίδες που εμφανίζονται είναι αέριο οξυγόνο. Ο λόγος που ένα κομμένο φυσαλίδες από υπεροξείδιο είναι επειδή το αίμα περιέχει αιμοσφαιρίνη, η οποία με τη σειρά της περιέχει σίδηρο, και περιέχει επίσης το ένζυμο καταλάση. Ο σίδηρος και η καταλάση καταλύουν την αποσύνθεση του υπεροξειδίου.

Στην πραγματικότητα, τα κύτταρα περιέχουν καταλάση για την προστασία των ιστών από την επίθεση από υπεροξείδιο. Τα κύτταρα παράγουν φυσικά υπεροξείδιο, το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει οξειδωτική βλάβη. Η καταλάση απενεργοποιεί το υπεροξείδιο προτού να κάνει πολύ κακό.

Ενώ η δραστηριότητα του υπεροξειδίου του υδρογόνου το καθιστά εξαιρετικό απολυμαντικό, στην πραγματικότητα δεν είναι ιδανικό για τη θεραπεία τραυμάτων επειδή σκοτώνει τα υγιή κύτταρα μαζί με τα παθογόνα. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το υπεροξείδιο μπορεί να αναστείλει την επούλωση και να αυξήσει την πιθανότητα σχηματισμού ουλής.

Αναφορές

• Brauer, Georg. (επιμ.) (1963). Εγχειρίδιο Παρασκευαστικής Ανόργανης Χημείας. 1. Επιμέλεια μετάφρασης από τον Reed F. (2η έκδ.). New York, N.Y.:Academic Press. ISBN 978-0-12-126601-1.
• Postlewaite, J.; Taraban, L. (2015). "Μια μελέτη που παρακολουθεί τη σταθερότητα του υπεροξειδίου του υδρογόνου για τον προσδιορισμό της διάρκειας ζωής χρησιμοποιώντας μια μέθοδο δοκιμής τιτλοδότησης υπερμαγγανικού." Technotes από Texwipe Vol. XIV, Αρ. 9.
• PubChem (2004). "Υπεροξείδιο του υδρογόνου." Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής των ΗΠΑ:Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών Βιοτεχνολογίας.