Η δημόσια κατανόηση της ενέργειας ως ανάγκης και βασικού δικαιώματος στη Μεγάλη Βρετανία
Το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) αντιμετωπίζει δραματικές αλλαγές στο ενεργειακό σύστημα προκειμένου να αντιμετωπίσει μια ποικιλία προκλήσεων, που κυμαίνονται από τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την ανανέωση της ενεργειακής υποδομής έως τη διασφάλιση αξιόπιστου και προσιτού εφοδιασμού. Αυτή η ενεργειακή μετάβαση θα περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο παράγεται, διανέμεται και καταναλώνεται η ενέργεια και απαιτεί κάποια δέσμευση και υποστήριξη από τα μέλη του κοινού επειδή χρησιμοποιούν ενέργεια, ψηφίζουν και ενδέχεται να αντιτίθενται σε ενεργειακές πολιτικές ή τεχνολογίες.
Για να κατανοήσουμε πώς τα μέλη του κοινού αξιολογούν τις προτεινόμενες αλλαγές σε ολόκληρο το ενεργειακό σύστημα, αυτό το ερευνητικό έργο εξέτασε τους τρόπους με τους οποίους το κοινό κατανοεί την ενέργεια και τις χρήσεις της. Αυτό βασίζεται στην αντίληψη ότι δεν υπάρχει μια κοινά κοινωνική αντίληψη της ενέργειας, αλλά ότι διαφορετικές ομάδες μπορεί να αποδίδουν διαφορετικές έννοιες στην έννοια της «ενέργειας» και στο ρόλο που διαδραματίζει στις κοινωνίες μας. Για παράδειγμα, η θεώρηση της ενέργειας ως ανάγκης και βασικού δικαιώματος έχει διαφορετικές επιπτώσεις για την εθνική ενεργειακή πολιτική σε σύγκριση με τη διαμόρφωση της ενέργειας απλώς ως εμπόρευμα (περισσότερα για αυτό αργότερα).
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο τα μέλη του ευρύτερου κοινού αντιλαμβάνονται και αποδίδουν νόημα στην ενέργεια, πραγματοποιήσαμε εργαστήρια και ομάδες εστίασης για να ρωτήσουμε τους συμμετέχοντες σχετικά με διάφορα τρέχοντα και μελλοντικά ενεργειακά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών τεχνολογιών, λογαριασμών ενέργειας, σε τι χρησιμοποιείται η ενέργεια κ.λπ. Αυτές οι συζητήσεις έδειξαν ότι οι άνθρωποι θεωρούσαν συχνά την ενέργεια ως ανάγκη και βασικό δικαίωμα, συγκρίνοντάς την με τροφή, νερό και στέγη – πράγματα που είναι απαραίτητα για την επιβίωση και τη διαβίωση μιας αξιοπρεπούς ζωής:«Είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και χρειάζεστε αυτό για να επιβιώσει και να ζήσει."
Ενώ οι άνθρωποι ένιωθαν ότι η ενέργεια ήταν κάτι που είναι απαραίτητο σε όλη την κοινωνία (π.χ. όλοι πρέπει να θερμάνουν το σπίτι τους), η ιδέα ότι η ενέργεια είναι ανάγκη ενισχύθηκε ιδιαίτερα στο πλαίσιο ευάλωτων ομάδων (π.χ. άτομα με αναπηρία ή ηλικιωμένοι) που ενδεχομένως δεν έχουν πρόσβαση στην ενέργεια . Η ενεργειακή απροσβασιμότητα ήταν κάτι που η μεγάλη πλειοψηφία των συμμετεχόντων θεώρησε απαράδεκτο.
Οι συμμετέχοντες συζήτησαν επίσης την ατομική και κοινωνική εξάρτηση από την ενέργεια, υπογραμμίζοντας περαιτέρω ότι η ενέργεια είναι αναπόσπαστο μέρος όλων των πτυχών της ζωής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ενώ οι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζουν διακοπές ρεύματος μόνο σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι αυτές χρησιμεύουν για να τονίσουν τον ουσιαστικό ρόλο της ενέργειας στη σύγχρονη καθημερινή ζωή, όπως για θέρμανση, μαγείρεμα, πλύσιμο, επικοινωνία και ψυχαγωγία. Όπως είπε ένας συμμετέχων:«[Μια διακοπή ρεύματος] θα έκλεινε τη χώρα».
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι πίστευαν ότι απεριόριστες ποσότητες ενέργειας ήταν απαραίτητες. Ορισμένες μορφές χρήσης ενέργειας θεωρήθηκαν σπατάλη και πολυτέλεια. Ωστόσο, ήταν δύσκολο για τους συμμετέχοντες να χαράξουν μια σαφή γραμμή μεταξύ του πότε η ενέργεια ήταν ανάγκη και σε ποιο σημείο ήταν μέρος μιας παροχής υπηρεσιών πολυτελείας. Αυτό επίσης διέφερε ανάλογα με τα πρότυπα των διαφορετικών συμμετεχόντων. Οι συμμετέχοντες, ωστόσο, συμφώνησαν ότι οι έννοιες της πολυτέλειας έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, ενώ μπορεί να ήταν αποδεκτό να ζητάμε από τους ανθρώπους να επαναχρησιμοποιήσουν το ζεστό νερό του μπάνιου στο παρελθόν, αυτό δεν ήταν πλέον κάτι που θα έπρεπε να αναμένεται από τους ανθρώπους:«[Εμείς] όλοι δεν θέλουμε να πηδήξουμε στο νερό του μπάνιου κάποιου άλλου. Αυτό έπρεπε να κάνετε πριν από χρόνια. [...] Εννοώ, πριν από 30, 40 χρόνια, ήταν υπέροχο να βγαίνει ζεστό νερό από μια βρύση. [...] Ξέρετε, αλλά νομίζω ότι προχωρήσαμε».
Συνολικά, ήταν σαφές ότι οι άνθρωποι πίστευαν ότι η ενέργεια ήταν ανάγκη και βασικό δικαίωμα, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό. Η πλαισίωση της ενέργειας ως ανάγκης έρχεται σε αντίθεση με μια βασική πλαισίωση ενέργειας, η οποία αντιμετωπίζει την ενέργεια κατά κύριο λόγο ως προς την οικονομική της αξία και το αντικείμενο του εμπορίου της – το κυρίαρχο πλαίσιο ενέργειας που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση στην πολιτική. Αυτό είναι σχετικό επειδή σημαίνει ότι ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση προσεγγίζει την ενέργεια και οι επερχόμενες αλλαγές στο ενεργειακό σύστημα (π.χ. γιατί χρειαζόμαστε διαφορετικές τεχνολογίες και τρόπους ζωής) δεν έχει απήχηση στα μέλη του κοινού.
Οι συμμετέχοντες γνώριζαν επίσης την ενέργεια ως πλαίσιο εμπορευμάτων, αλλά σε κάποιο βαθμό, αυτό το πλαίσιο αντιστάθηκε επειδή τονίζει μόνο τη χρηματική αξία και παραμελεί άλλες αξίες, όπως η δικαιοσύνη και η αμεροληψία. Για παράδειγμα, ένας συμμετέχων αμφισβήτησε τη χρησιμότητα του πλαισίου των εμπορευμάτων για τη ρύθμιση της χρήσης ενέργειας, επειδή το υψηλότερο κόστος δεν μειώνει την ανάγκη των ανθρώπων για ενέργεια:«Πρέπει ακόμα να τη χρησιμοποιείτε με τον ίδιο τρόπο. Απλώς θα σας κοστίσει τόσο πολύ εδώ, και θα σας κοστίσει τόσο πολύ εδώ. Έτσι, όταν χρησιμοποιείτε, δεν σκέφτεστε το κόστος και αυτό είναι που η οικογένειά μου δεν θα σκεφτόταν για το κόστος, απλώς, "Το χρειάζομαι, θα το κάνω".
Έχει γίνει ολοένα και μεγαλύτερη αναγνώριση στην έρευνα της ανάγκης να εξεταστούν οι υπηρεσίες που παρέχει η ενέργεια και όχι να αντιμετωπιστεί απλώς ως εμπορική μονάδα καυσίμου ή ηλεκτρικής ενέργειας. Η βιβλιογραφία για την ενεργειακή δικαιοσύνη προωθεί την ιδέα ότι η χρήση ενεργειακών υπηρεσιών είναι απαραίτητη για την κάλυψη βασικών αναγκών, όπως η θέρμανση, η οποία ευθυγραμμίζεται με την αντίληψη του κοινού για την ενέργεια ως ανάγκη, όπως διαπιστώθηκε σε αυτήν την έρευνα. Ωστόσο, η τρέχουσα ενεργειακή πολιτική, ιδιαίτερα με την αυξανόμενη εμπορευματοποίηση της ενέργειας, εστιάζει συχνά στην επίτευξη στόχων για την κλιματική αλλαγή, την ενεργειακή ασφάλεια και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, ενώ ενδέχεται να μην λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις ανησυχίες για την ενεργειακή δικαιοσύνη σχετικά με, για παράδειγμα, την οικονομική προσιτότητα, τη δικαιοσύνη και την αυτονομία. Διαπιστώνουμε ότι οι άνθρωποι θέλουν και αναμένουν από την κυβέρνηση να λάβει υπόψη της αυτά τα είδη ζητημάτων και θεωρώντας την ενέργεια ως ανάγκη και όχι ως κύριο αντικείμενο εμπορίου, θα μπορούσε να το κάνει καλύτερα.
