Δικαίωμα στην πόλη:Τι γίνεται με τους κατοίκους της υπαίθρου;
Πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε αστικές περιοχές, οι οποίες αναμένεται να φτάσουν τα δύο τρίτα έως το 2050, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.
Οι πόλεις είναι οι κόμβοι της οικονομικής και κοινωνικής ζωής στις βιομηχανικές και μεταβιομηχανικές κοινωνίες, παρέχοντας θέσεις εργασίας και ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών όχι μόνο στους κατοίκους τους αλλά και στους ανθρώπους που ζουν εκτός των αστικών περιοχών. Ωστόσο, οι πόλεις είναι πολύ περισσότερα από αυτό:στον σημερινό μαζικά αστικοποιημένο κόσμο, είναι οι κύριοι τόποι συσσώρευσης κεφαλαίου και επανεπένδυσης της υπεραξίας που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί επικερδώς στην παραγωγή καταναλωτικών αγαθών (π. κλίμακας έργα αστικής ανάπλασης).
Επομένως – όπως π.χ. Ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ υποστηρίζει - οι πόλεις είναι σημαντικές για τη συνεχή αναπαραγωγή του καπιταλισμού. Επιπλέον, συζητείται ευρέως στη βιβλιογραφία αστικών μελετών ότι πολλοί άνθρωποι αποκλείονται όχι μόνο από τη χρήση των περιουσιακών στοιχείων των πόλεων αλλά και από την εξουσία να συμμετέχουν αποτελεσματικά στον έλεγχο της διαδικασίας αστικής ανάπτυξης στον καπιταλισμό. Ως αποτέλεσμα, ο σύγχρονος αστικός χώρος δεν εξυπηρετεί το συμφέρον κάθε κοινωνικής ομάδας εξίσου.
Στο πρόσφατο άρθρο μας, Παραβιάσεις του δικαιώματος στην πόλη για τις γυναίκες με αναπηρίες σε περιφερειακές αγροτικές κοινότητες στην Ουγγαρία δημοσιεύτηκε στο Cities:The International Journal of Urban Policy and Planning , αντιμετωπίζουμε το ερώτημα πώς ισχύει το δικαίωμα στην πόλη για τους κατοίκους της υπαίθρου. Ως εκ τούτου, εξετάσαμε μια ομάδα γυναικών που ζουν με αναπηρία σε αγροτικές κοινότητες, λαμβάνοντας ως περίπτωση την Ουγγαρία – μια χώρα όπου η ανισότητα μεταξύ πόλης και υπαίθρου εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση. Χρησιμοποιήσαμε τις έννοιες του Henri Lefebvre και του David Harvey για το δικαίωμα στην πόλη ως θεωρητικό πλαίσιο, αλλά ο κύριος στόχος μας δεν ήταν μόνο να κατανοήσουμε τη σχέση αυτών των γυναικών με τις αστικές περιοχές, αλλά σκοπεύαμε να συμβάλουμε στη θεωρητική συζήτηση για το δικαίωμα στην πόλη. Σε αυτό το άρθρο, ζητούμε μια διατομεακή προσέγγιση για το δικαίωμα στην πόλη:ο αποκλεισμός από τα αστικά περιουσιακά στοιχεία βιώνεται διαφορετικά από άτομα που ζουν με διάφορα προβλήματα υγείας και το κοινωνικοδημογραφικό και κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και οι διασταυρούμενες διαστάσεις του κοινωνικού μειονεκτήματος μπορούν να επιδεινώσουν κατάσταση. Επιπλέον, υποστηρίζουμε ότι η επέκταση του πεδίου της έρευνας πέρα από τα διοικητικά όρια των πόλεων έχει αξιοσημείωτα διδάγματα, επειδή, στις περιφερειακές περιοχές, το χάσμα πόλης-αγροτικής περιοχής εξακολουθεί να προκαλεί κοινωνικές ανισότητες.
Σύμφωνα με τον Lefebvre, ο χώρος είναι ένα κοινωνικό προϊόν, επομένως αντανακλά τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής, πολιτισμού και εξουσίας. Ο χώρος, με τη σειρά του, επηρεάζει τις καθημερινές πρακτικές των ανθρώπων και τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο, πράγμα που σημαίνει ότι ο χώρος έχει ιδεολογικές λειτουργίες. Κάθε κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός δημιουργεί τον δικό του κοινωνικό χώρο. Σύμφωνα με τις μαρξιστικές θεωρίες, η ουσία του καπιταλισμού ως τρόπου παραγωγής και κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού είναι ότι δίνει προτεραιότητα στην επεκτεινόμενη και ατελείωτη συσσώρευση πλεονάσματος:εμπορευματοποιεί τα πάντα, προτιμώντας την ανταλλακτική αξία των πραγμάτων από την αξία χρήσης τους. , δίνοντας έμφαση στα δικαιώματα ιδιοκτησίας, αποξενώνοντας έτσι τους ανθρώπους από τα αντικείμενα των δραστηριοτήτων τους και από το ίδιο το διάστημα.
Η έννοια του δικαιώματος στην πόλη, όπως τη βλέπει ο Λεφέβρ, παραπέμπει στην αποαλλοτρίωση του αστικού χώρου. Η έννοια έχει δύο πτυχές:το δικαίωμα στην ιδιοποίηση και το δικαίωμα στη συμμετοχή. Οικειοποίηση σημαίνει ότι οι άνθρωποι κάνουν τον αστικό χώρο δικό τους, τα μέλη της κοινότητας τον χρησιμοποιούν για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Το δικαίωμα στη συμμετοχή υποστηρίζει ότι αντί της παθητικής ιδιότητας του πολίτη και της επίσημης συμμετοχής, οι άνθρωποι πρέπει να συμμετέχουν πραγματικά και ενεργά στη λήψη πολιτικών αποφάσεων συμβάλλοντας έτσι στην παραγωγή αστικού χώρου. Έτσι, οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν συνείδηση της δικής τους κατάστασης και του αλλοτριωτικού χαρακτήρα της καπιταλιστικής πόλης και θα αγωνιστούν για δημοκρατικό έλεγχο στον αστικό χώρο. Ομοίως, στο βιβλίο του (2012) Rebel πόλεις. Από τα δεξιά στην πόλη στην αστική επανάσταση , ο Harvey υποστηρίζει ότι το δικαίωμα στην πόλη δεν αφορά μόνο την πρόσβαση σε υλικά αγαθά, αλλά θα πρέπει να γίνει κατανοητό ως ένα συλλογικό δικαίωμα επηρεασμού της αστικής διαδικασίας, επομένως «αποτελείται από την καθιέρωση δημοκρατικού ελέγχου στην ανάπτυξη των πλεονασμάτων μέσω της αστικοποίησης». (σελ. 22–23).
Αν και το δικαίωμα στην πόλη θεωρείται από πολλούς θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα καθώς αποκλείονται από τη χρήση αστικών περιουσιακών στοιχείων και από τη συμμετοχή στην πολιτική. Οι παραβιάσεις του δικαιώματος των διαφόρων κοινωνικών ομάδων (π. άρθρο, εστιάζουμε σε αυτές τις δύο διαστάσεις της καταπίεσης. Επίσης, υποστηρίζουμε ότι παραδόξως η αστική-αγροτική διάσταση είναι σημαντική για την εξέταση του δικαιώματος στην πόλη:με την οικονομική ανάπτυξη, την παγκοσμιοποίηση και την αστικοποίηση μεγάλης κλίμακας, οι ανισότητες μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών σε σχέση με την ποιότητα ζωής συχνά υποβαθμίζονται, αλλά τέτοιες ανισότητες δεν έχουν εξαφανιστεί παντού. Πρόσφατες μελέτες καταδεικνύουν την ύπαρξη ικανότητας, πατριαρχίας και ανισοτήτων μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών στην Ουγγαρία, εφιστώντας επίσης την προσοχή μας σε αυτό το θέμα.
Χρησιμοποιήσαμε μια ποιοτική μέθοδο για να εξετάσουμε το δικαίωμα στην πόλη σε σχέση με την ικανότητα, την πατριαρχία και τις ανισότητες μεταξύ πόλης και υπαίθρου. Το άρθρο μας βασίζεται σε εμπειρικά δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από ημιδομημένες συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν με 32 γυναίκες με σοβαρή σωματική ή πνευματική αναπηρία ή χρόνια ασθένεια, που ζουν σε αγροτικές περιοχές στην Ανατολική Ουγγαρία. Αυτή η μέθοδος μας έδωσε την ευκαιρία να κατανοήσουμε καλύτερα τις κοινωνικές σχέσεις και τις γεωμετρίες εξουσίας που διακυβεύουν το δικαίωμα στην πόλη αυτών των ανθρώπων, εξετάζοντας τις καθημερινές τους εμπειρίες από τη χρήση αστικών υπηρεσιών και τη συμμετοχή στην αστική ζωή γενικά.
Αναλύσαμε τις εμπειρίες των ερωτηθέντων γυναικών σε σχέση με την πόλη σύμφωνα με τις διαστάσεις που αναφέρονται συχνότερα στις αφηγήσεις τους:(1) αγορά εργασίας, αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία. (2) δημόσιες υπηρεσίες (με ιδιαίτερη προσοχή στην υγειονομική περίθαλψη). (3) αγορά κατοικίας και χρηματοδότηση. Όσον αφορά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, μια κοινή εμπειρία μεταξύ των ερωτηθέντων είναι ότι η εύρεση κατάλληλης εργασίας στις αγροτικές τους κοινότητες είναι εξαιρετικά δύσκολη. Επιπλέον, αυτές οι αγροτικές κοινότητες μπορούν εύκολα να γίνουν παγίδες της αγοράς εργασίας για αυτές. Λόγω των «γυναικείων ρόλων» που θεωρούνται παραδοσιακοί στην ουγγρική κοινωνία (ανατροφή παιδιών στο σπίτι, καθαρισμός του σπιτιού) και της έλλειψης επαρκούς βοήθειας, μπορούν να αποσυνδεθούν από την αγορά εργασίας. Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η αποένταξη και όσο λιγότερες μεταβιβάσιμες δεξιότητες έχουν, τόσο πιο δύσκολη θα είναι η επανένταξη τους. Όντας κάτοικοι της υπαίθρου, μερικοί από αυτούς υπήρξαν εργάτες γεωργίας σε μεγάλης κλίμακας γεωργία ή σε αγροκτήματα, αλλά οι ανειδίκευτες και σωματικά απαιτητικές θέσεις εργασίας μπορούν επίσης να συμβάλουν στο σπάσιμο της σταδιοδρομίας τους. Επιπλέον, η μετακίνηση μπορεί να είναι μια λύση αλλά όχι για όλους. Η έρευνα σε συνεντεύξεις αποκάλυψε ότι παράγοντες όπως το αυξημένο περιβαλλοντικό άγχος κατά τη διάρκεια των ταξιδιών ή η προτίμηση των εργοδοτών στην πόλη για τοπικό εργατικό δυναμικό αντί για μετακινούμενους θα μπορούσαν να εμποδίσουν σημαντικά τις πιθανότητες αυτών των γυναικών να βρουν δουλειά εκτός των κοινοτήτων τους (π.χ. στην πλησιέστερη πόλη). Συνοψίζοντας, οι εκφράσεις των μειονεκτημάτων της αγροτικής αγοράς εργασίας είναι αρκετά συχνές στις αφηγήσεις των ερωτηθέντων, υποδηλώνοντας επίσης ότι η κατάσταση στις αστικές περιοχές είναι καλύτερη.
Η απόκτηση δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών είναι μια άλλη πτυχή της σύνδεσης των ερωτηθέντων γυναικών με την πόλη. Για τα άτομα με αναπηρία, η χρήση εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης είναι η κύρια εκδήλωση της σύνδεσής τους με τις αστικές περιοχές. Αν και μπορούν να λάβουν τις περισσότερες από τις απαραίτητες θεραπείες στα πλησιέστερα αστικά κέντρα, η περιορισμένη κινητικότητά τους λόγω των χαμηλών εισοδημάτων τους, τα προβλήματα υγείας τους και η έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος (π.χ. οικογενειακή υποστήριξη) εμποδίζουν σημαντικά τέτοιες προσπάθειες. Επιπλέον, η μειονεκτική κατάστασή τους αποδίδεται συχνά στα φυσιολογικά και ψυχικά τους χαρακτηριστικά και όχι στα κοινωνικά εμπόδια. Αυτό δείχνει την κυριαρχία του βιοϊατρικού μοντέλου αναπηρίας μεταξύ των ερωτηθέντων και επισημαίνει την ανάγκη διάδοσης του κοινωνικού μοντέλου αναπηρίας στην Ουγγαρία.
Μια πιθανή λύση στα «αγροτικά προβλήματα» των ερωτηθέντων θα ήταν η μετεγκατάσταση σε αστική περιοχή, ώστε να είναι πιο κοντά στις απαραίτητες υπηρεσίες. Ωστόσο, ανισότητα αστικού-αγροτικού χώρου μπορεί να παρατηρηθεί και στην αγορά ακινήτων. Οι ερωτηθέντες παραπονέθηκαν ότι δεν μπορούσαν να πουλήσουν τα σημερινά τους σπίτια σε λογική τιμή, επομένως είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσουν ένα διαμέρισμα στην πόλη λόγω υπερτιμολόγησης στην αστική αγορά κατοικίας. Επιπλέον, βρίσκονται επίσης σε μειονεκτική θέση στην πιστωτική αγορά, καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προτιμούν πιο εύπορους κατοίκους (κάτι που συνέβη ιδιαίτερα στις αρχές της δεκαετίας του 2010 λόγω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης).
Συμπερασματικά, οι συνεντεύξεις καταδεικνύουν ότι οι γυναίκες που ζουν με αναπηρία σε αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν μειονεκτική θέση στην αγορά εργασίας, στις δημόσιες υπηρεσίες και στην αγορά ακινήτων λόγω καταπιεστικών γεωμετριών δύναμης ικανοποίησης, πατριαρχίας και άνισης ανάπτυξης. Οι επιπτώσεις αυτών των καταπιεστικών δυνάμεων στα άτομα μπορεί να είναι κάπως διαφορετικές, αλλά δεν είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους. Επιπλέον, δεδομένου ότι πολλές από τις προαναφερθείσες υπηρεσίες και περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται σε αστικές περιοχές, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το δικαίωμα στην πόλη των ερωτηθέντων γυναικών τίθεται σε κίνδυνο. Έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε αστικούς πόρους, αλλά η συμμετοχή τους στη λήψη πολιτικών αποφάσεων παρεμποδίζεται επίσης λόγω των σπάνιων οικονομικών πόρων και της περιορισμένης κινητικότητας.
Το δικαίωμα στην πόλη μπορεί να θεωρηθεί παγκόσμιο ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η ποικιλομορφία της υλικής πραγματικότητας των ανθρώπων. Παρόμοιες μορφές μειονεκτημάτων θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για πολιτική κινητοποίηση, αλλά η πολιτική και πολιτική δραστηριότητα αυτών των ανθρώπων είναι πολύ αδύναμη, κάτι που είναι ένα τυπικό μετασοσιαλιστικό χαρακτηριστικό της ουγγρικής κοινωνίας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τις γυναίκες με αναπηρία και για άλλες μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες να συνειδητοποιήσουν τη δική τους κατάσταση και να δουν τις ρίζες της καταπίεσής τους, όπως η ικανότητα, η πατριαρχία ή η καπιταλιστική άνιση ανάπτυξη, και οι κριτικοί κοινωνικοί επιστήμονες έχουν την ευθύνη να βοηθήσουν σε αυτό. διαδικασία.
Αυτά τα ευρήματα περιγράφονται στο άρθρο με τίτλο Παραβιάσεις του δικαιώματος στην πόλη για γυναίκες με αναπηρίες σε περιφερειακές αγροτικές κοινότητες στην Ουγγαρία, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Cities . Αυτή η εργασία διεξήχθη από τον Sz. Fabula από το Πανεπιστήμιο του Szeged και J. Timár από το Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd και την Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών, Κέντρο Οικονομικών και Περιφερειακών Σπουδών, Ινστιτούτο για Περιφερειακές Σπουδές.
