Τι θα γινόταν αν μπορούσατε να παίξετε ένα μουσικό όργανο χωρίς να το αγγίξετε;

Αντί για πληκτρολόγιο ή χορδές, ένα θέρεμ έχει κεραίες που αντιλαμβάνονται τις κινήσεις των χεριών σας στον χώρο που περιβάλλει την εμβέλειά του.

"Βλασφημία! Αυτό είναι!» υποστήριξε τους ανθρώπους της εποχής που τα ηλεκτρονικά μουσικά όργανα εισήχθησαν στον κόσμο.

«Λοιπόν, φυσικά, πρέπει να αγγίξεις ένα όργανο για να το παίξεις! Δεν μπορείτε να περιμένετε από το όργανο να χτυπά μόνο του τις χορδές ή να φυσάει το δικό του καλάμι ή να κρουστά τη δική του μεμβράνη. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν μαγεία! Θα ήταν καλύτερα να απαλλαγούμε από κάθε όργανο που παίζει μόνο του», ίσως ήταν η αντίδραση του κοινού όταν το theremin ( γνωστό και ως αιθερόφωνο ή θερμινόφωνο) παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στον κόσμο—έναν κόσμο που εξακολουθεί να αγνοεί τις πολλές άλλες χρήσεις των ηλεκτρονικών, εκτός από την τροφοδοσία λαμπτήρων και ραδιοεπικοινωνιών.

Etherwave Theremin από το κιτ του Robert Moog (Φωτογραφία:Hutschi/Wikimedia Commons)

Η θερεμίνη θα μπορούσε να είχε εξαλειφθεί, μαζί με τον εφευρέτη της Léon Theremin— ένας φυσικός που εργάζεται σε αισθητήρες εγγύτητας να αναπτύξει επίγειες συσκευές σόναρ χρησιμοποιώντας ηλεκτρομαγνητικά πεδία κατά το ξέσπασμα του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου—αλλά αντ' αυτού είχε την ιδέα να χρησιμοποιήσει αυτά τα κύματα για την παραγωγή μουσικής.

Τυχερός του, ο Ρώσος ηγέτης, Βλαντιμίρ Λένιν , «λάτρεψε» την εφεύρεση και έκανε τον Léon να σαλπάρει αμέσως, σε μια παγκόσμια περιοδεία, για να επιδείξει τη νέα τεχνολογία της Ρωσίας. Σύντομα, η ηλεκτρονική μουσική βρήκε το δρόμο της σε όλη την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, με το θερεμίν στον πυρήνα της.

Πώς παίζεται ένα τερεμίν;

Αντί για πληκτρολόγιο ή χορδές, ένα θέρεμ έχει κεραίες που αντιλαμβάνονται τις κινήσεις των χεριών σας στον χώρο που το περιβάλλει. Είναι αρκετά εμφανές από τις εγγραφές βίντεο ότι χρησιμοποιείτε και τα δύο σας χέρια, με απαλή και ελεγχόμενη ταλάντευση, στις δύο κεραίες. Αυτές οι κεραίες παρέχουν έλεγχο του ύψους και της έντασης του ήχου που παράγεται.

Η κατακόρυφη κεραία που βρίσκεται μπροστά από τη συσκευή αναπαραγωγής και ελαφρώς προς τα δεξιά είναι η πίσσα κεραία. Κουνώντας το χέρι σας όλο και πιο μακριά αλλάζει το ύψος του ήχου, ενώ η κεραία έντασης, διαμορφωμένη σε οριζόντιο βρόχο και τοποθετημένη στα αριστερά, επηρεάζεται από μια κίνηση της παλάμης προς τα πάνω, ως μέσο αύξησης και μείωσης της ένταση ήχου.

Προσέξτε, αναφέρομαι στην παραγωγή ως ήχος , επειδή η δημιουργία μουσικής απαιτεί σταθερή γνώση των συμφώνων, των ρυθμών και των ακριβών συχνοτήτων. Για αυτό το όργανο, απαιτείται μια άκρως διαλογισμένη κίνηση των δακτύλων και των παλάμων μαζί με έναν υποδειγματικό χειρισμό των καρπών. Φυσικά, θα μπορούσατε να συζητήσετε εάν ο ήχος που παράγεται είναι μουσική ή θόρυβος στα αυτιά σας, αλλά αυτή είναι μια καθαρά υποκειμενική απόφαση.

Πώς λειτουργεί ένα θέρεμιν;

Το ανθρώπινο σώμα έχει μια συγκεκριμένη φυσική χωρητικότητα (την ικανότητα να συγκρατεί ένα ηλεκτρικό φορτίο), αφού περιέχει μύες και λίπη. Οι μύες είναι καλοί συγκρατητές του νερού, επομένως λειτουργούν ως καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού, ενώ τα λίπη—ως κακοί συγκρατητές νερού—είναι κακοί αγωγοί του ηλεκτρισμού.

Όταν το χέρι σας ταλαντεύεται κοντά και γύρω από τις κεραίες, η χωρητικότητα του σώματός σας τείνει να επηρεάζει τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που παράγονται από τις κεραίες. Αυτή η διακοπή στο πεδίο παρέχει τους μεταβλητούς ήχους, οι οποίοι μπορούν να συγχρονιστούν για να δημιουργήσουν την αίσθηση της μουσικής.

Λοιπόν, πώς οι κεραίες παράγουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα αρχικά;

Μπλοκ διάγραμμα μιας θηρεμίνης. Ο έλεγχος έντασης απεικονίζεται με μπλε, ο έλεγχος τόνου με κίτρινο και η έξοδος ήχου με κόκκινο. (Φωτογραφία:DF5GO/Wikimedia Commons)

Ένα θερμίν χρησιμοποιεί δύο πρωτεύοντα κυκλώματα, δηλαδή ένα κύκλωμα βήματος και ένα κύκλωμα όγκου. Αυτά τα κυκλώματα παράγουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Το κύκλωμα βήματος χρησιμοποιεί ένα ζεύγος συντονισμένων ταλαντωτών ραδιοσυχνοτήτων—έναν σταθερό ταλαντωτή και έναν μεταβλητό ταλαντωτή.

Ο σταθερός ταλαντωτής παράγει κύματα με στατική συχνότητα μέσα σε ένα μικρό εύρος, ενώ ο μεταβλητός ταλαντωτής παράγει ένα ευρύτερο φάσμα συχνοτήτων που συνδέονται με την κατακόρυφη κεραία. Μέσα από μια διαδικασία που ονομάζεται ετερόδυναση , τα σήματα από τον σταθερό και τον μεταβλητό ταλαντωτή αναμειγνύονται μεταξύ τους, η συχνότητα του ενός ταλαντωτή αφαιρείται από τον άλλο και η διαφορά ενισχύεται ως ακουστικοί μουσικοί τόνοι.

Μπλοκ διάγραμμα ενός ιδανικού υπερετερόδυνου δέκτη. Τα κόκκινα μέρη χειρίζονται το εισερχόμενο σήμα ραδιοσυχνότητας (RF), τα πράσινα μέρη λειτουργούν στην ενδιάμεση συχνότητα (IF) και τα μπλε μέρη λειτουργούν στη συχνότητα διαμόρφωσης (ήχου). (Φωτογραφία:Chetvorno/Wikimedia Commons)

Voila , έχετε δημιουργήσει μουσική! Ωστόσο, πόσο καλή μπορεί να είναι η μουσική χωρίς μεταβλητούς τόνους και ένταση; Κύκλωμα έντασης για τη διάσωση! Αυτό το δεύτερο κύκλωμα ελέγχει τη στάθμη του τόνου που παράγεται από το κύκλωμα του βήματος διαταράσσοντας το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο γύρω από την κεραία βρόχου, αρκετά παρόμοιο με τον χειρισμό της κατακόρυφης κεραίας από έναν παίκτη. Αυτό αυξάνει ή μειώνει την ένταση των μουσικών τόνων που παράγονται από το κύκλωμα του τόνου.

Επιτέλους μάθατε πώς λειτουργεί μια θερεμίνη, αλλά θα ξέρατε πώς να "παίζετε" μία;

Οι μαθητές και οι δάσκαλοι

«Φτιάξε μουσική με το κύμα του χεριού σου! Ακούγεται σαν αστέρι της όπερας! Τόσο εύκολο, ο καθένας μπορεί να το κάνει!». Με μόνο δύο κεραίες για εργασία, το θερμίν φαίνεται απλό στην αναπαραγωγή, αλλά όπως έχουμε μάθει σε όλη την ιστορία…. "Η εμφάνιση μπορεί να παραπλανήσει."

Στα χέρια ενός δασκάλου, ένα θέρεμ θα τραγουδήσει με γλυκιά ακρίβεια και το βάθος μιας έμπειρης μέτζο-σοπράνο . Ωστόσο, χειριζόμενος από έναν αρχάριο, μπορείτε να παρακαλέσετε τον Λόρδο να επικαλεστεί την οργή του για τις παράφωνες κραυγές και τα τσιρίσματα του δράστη που προέρχονται από τις αναίσθητες κινήσεις των δακτύλων τους.

Υπάρχουν πολλοί παίκτες, αλλά μόνο λίγοι κύριοι . Παρακάτω είναι τρεις από τους πιο εξέχοντες παίκτες στην ιστορία του Theremin και παρέχουν μια ματιά στο παρελθόν αυτού του οργάνου.

Clara Rockmore: Θεωρείται ως ο πιο διάσημος θερμινιστής στον κόσμο, ο οποίος ανέπτυξε μια περίεργη τεχνική δακτυλοποίησης για το τερεμίν που επέτρεπε τον ακριβή έλεγχο του τόνου.

Σάμιουελ Χόφμαν: Επέδειξε τις δεξιότητές του στο θέρεμιν σε αμέτρητες τηλεοπτικές εκπομπές και soundtrack ταινιών, συμπεριλαμβανομένων των "The Delicate Delinquent", "The Day the Earth Stood Still" και "It Came From Outer Space".

Λούσι Μπίγκελοου Ρόζεν: Μαθήτρια του ίδιου του εφευρέτη, η Lucie Rosen έχει αναλύσει προσεκτικά αυτό το όργανο και έχει αποθηκεύσει όλα τα αρχεία της σχετικά με τη σχεδίαση και την κατασκευή της θερεμίνης.