Οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 15% των επιστημονικών ομάδων πλανητικών αποστολών της NASA. Να πώς η υπηρεσία προσπαθεί να το αλλάξει αυτό

Μερικές φορές, η αλλαγή ξεκινά με μία μόνο πρόταση.

Τον Δεκέμβριο του 2016, η NASA άρχισε να δέχεται προσφορές για τον επόμενο διαγωνισμό New Frontiers, μια ευκαιρία να πραγματοποιήσει μια αποστολή 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε προορισμούς του ηλιακού συστήματος όπως το φεγγάρι, η Αφροδίτη ή το φεγγάρι του Κρόνου, ο Τιτάνας. Είναι μια ευκαιρία δημιουργίας καριέρας και οι επιστήμονες καταβρόχθισαν τους κανόνες της ανακοίνωσης. Στη δεύτερη παράγραφο, διάβασαν κάτι νέο:μια πρόταση που δηλώνει ότι «η NASA αναγνωρίζει και υποστηρίζει τα οφέλη από την ύπαρξη διαφορετικών και περιεκτικών» κοινοτήτων και «αναμένει πλήρως ότι αυτές οι αξίες θα αντικατοπτρίζονται στη σύνθεση όλων των ομάδων πρότασης».

Πολλοί επιστήμονες ελπίζουν ότι η γλώσσα θα βοηθήσει τη NASA να ξεφύγει από μια αποτυχία. Τα τελευταία 15 χρόνια, οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 15% των επιστημονικών ομάδων πλανητικών αποστολών, παρόλο που τουλάχιστον το ένα τέταρτο των επιστημόνων πλανητών είναι γυναίκες. Η διαφορά είναι ακόμη χειρότερη για τις εθνοτικές μειονότητες:οι μαύροι και οι ισπανόφωνοι αποτελούν το 13% και το 16% της χώρας, αντίστοιχα, αλλά κάθε ομάδα αποτελεί μόλις το 1% των πλανητικών επιστημόνων της χώρας. (Οι αριθμοί εταιρειών για συγκεκριμένες αποστολές δεν είναι διαθέσιμοι.)

Η προθεσμία για τα New Frontiers έφτασε την περασμένη εβδομάδα, και παρόλο που οι προτάσεις δεν είναι δημόσιες, οι παρατηρητές λένε ότι οι γυναίκες οδηγούν τουλάχιστον τέσσερις από τις δεκάδες περίπου που έλαβε η NASA. "Υποψιάζομαι ότι οι ομάδες που θα έρθουν θα είναι πολύ πιο διαφορετικές από τους προηγούμενους γύρους", λέει η Louise Prockter, διευθύντρια του Lunar and Planetary Institute στο Χιούστον του Τέξας.

Η κίνηση της NASA υποκινήθηκε από επιστήμονες όπως η Julie Rathbun, μια εμπειρογνώμονας για τα φεγγάρια του Jovian στο Planetary Science Institute στο Claremont της Καλιφόρνια, η οποία προσπάθησε να ποσοτικοποιήσει το πρόβλημα της διαφορετικότητας της NASA. Αυτή και οι συνομήλικοί της έσκαψαν δελτία τύπου και αρχεία για να μετρήσουν τις γυναίκες σε 26 αποστολές. Η έλλειψη γυναικών στην επιστημονική ομάδα των 78 ατόμων για τους ανιχνευτές Viking, που στάλθηκαν στον Άρη το 1975, μπορεί να μην ήταν τόσο έκπληξη. Αλλά η Rathbun περίμενε ότι οι γυναίκες θα εκπροσωπούνταν καλύτερα σε μια νεότερη γενιά αποστολών και σοκαρίστηκε όταν δεν είδε καμία βελτίωση τα τελευταία 15 χρόνια. "Δεν έχει συμβεί ακόμα", λέει.

Μακρός δρόμος

Η Rathbun παρουσίασε την ανάλυσή της σε συναντήσεις τα τελευταία 2 χρόνια και το μήνυμα έφτασε τελικά στον Curt Niebur, επιστήμονα του προγράμματος της NASA για τα New Frontiers στην Ουάσιγκτον, D.C. Λέει ότι η πίεση για περισσότερη ποικιλομορφία είναι προς το συμφέρον της NASA. "Η έρευνα δείχνει τώρα ότι οι καλύτερες ομάδες είναι αυτές που εκμεταλλεύονται τις διαφορετικές δεξιότητες, τις γνώσεις και τις απόψεις που είναι διαθέσιμες", λέει.

Η πλανητική επιστήμη δεν είναι μοναδική στο πρόβλημα της ποικιλομορφίας της. Πολλοί επιστημονικοί κλάδοι, ακόμη και αυτοί που τροφοδοτούνται από ακαδημαϊκούς αγωγούς που είναι κατά πλειοψηφία γυναίκες, όπως η βιολογία, εξακολουθούν να έχουν δυσανάλογο αριθμό ανδρών σε ηγετικούς ρόλους. Η Janet Vertesi, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον που μελετά τις πλανητικές αποστολές, λέει ότι οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι γυναίκες και οι επιστήμονες της μειονότητας μπορεί να υποφέρουν ακόμη και αν δεν υπάρχει συνειδητή προκατάληψη από την πλειοψηφία των επιστημόνων. Μέσω του φαινομένου Matilda, για παράδειγμα, οι αναγνώστες τείνουν να αποδίδουν περισσότερα εύσημα σε άντρες συν-συγγραφείς παρά σε γυναίκες. Και όταν μειονότητες οποιουδήποτε είδους αποτελούν λιγότερο από το ένα τρίτο της ομάδας, αντιμετωπίζουν πίεση να δείξουν ότι δεν επιλέχθηκαν λόγω της ταυτότητάς τους, κάτι που μπορεί να προκαλέσει συγκρούσεις. Ορισμένοι υπερασπιστές του status quo ισχυρίστηκαν ότι απλώς αντανακλά την αξία. Αλλά ο Vertesi λέει ότι, χωρίς ρητά κριτήρια για την «αξία», οι άνθρωποι αναζητούν υποψηφίους από τα υπάρχοντα κοινωνικά δίκτυά τους και αποκλείουν τους εξωτερικούς.

Ως ομοσπονδιακός οργανισμός, η NASA δεν θα επιβάλει ποσοστώσεις με βάση το φύλο ή τη φυλή κατά την κρίση των προτάσεων των New Frontiers. Και η συμπερίληψη δημογραφικών πληροφοριών για τις προτάσεις αποστολής εξακολουθεί να είναι τεχνικά προαιρετική. Αλλά η αλλαγή στη γλώσσα της εφαρμογής είναι μια αρχή, λέει η Maria Zuber, αντιπρόεδρος για την έρευνα στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης στο Κέμπριτζ, και η πρώτη γυναίκα που έγινε κύρια ερευνήτρια για μια πλανητική αποστολή της NASA. «Αν η NASA του δώσει επαρκή airplay, νομίζω ότι τουλάχιστον θα κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν». Όταν έρθει η ώρα να αξιολογηθούν οι προτάσεις αποστολής, λέει ο Niebur, θα απαιτήσει από τους συμμετέχοντες στην κριτική επιτροπή να εκτελέσουν ασκήσεις για να ευαισθητοποιήσουν τις ασυνείδητες προκαταλήψεις που μπορεί να έχουν.

Η NASA μπορεί να λάβει άλλα απτά βήματα για να ενισχύσει την ποικιλομορφία. Για παράδειγμα, ο οργανισμός έχει παράσχει χρήματα για να προσθέσει εξωτερικούς επιστήμονες σε πολλές αποστολές που βρίσκονται σε εξέλιξη, μια κίνηση που σκοπό έχει να προσθέσει νέα τεχνογνωσία στις ερευνητικές τους ομάδες. Τέτοια προγράμματα επιστημόνων που συμμετέχουν, όπως είναι γνωστά, τείνουν να βελτιώνουν επίσης την ποικιλομορφία, σύμφωνα με μια έκθεση από τις επιστημονικές συμβουλευτικές ομάδες της NASA, με επικεφαλής τον Prockter και κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα. Λέει ότι πιστεύει ότι τέτοια προγράμματα πρέπει να είναι υποχρεωτικά για κάθε αποστολή.

Άλλες αναλαμπές προόδου είναι εμφανείς. Πριν από δύο χρόνια, γυναίκες ηγήθηκαν των τεσσάρων από τις πέντε προτάσεις που ήταν φιναλίστ στον διαγωνισμό για το Discovery - μια σειρά αποστολών της NASA με όριο 450 εκατομμυρίων δολαρίων. Ένας από τους δύο νικητές ηγήθηκε της Lindy Elkins-Tanton, πλανητολόγος στο κρατικό πανεπιστήμιο της Αριζόνα στο Tempe, η οποία, με την αποστολή της σε έναν μεταλλικό αστεροειδή, έγινε τώρα η δεύτερη γυναίκα που ηγείται μιας ανταγωνιστικής αποστολής πλανητικής επιστήμης. Η Elkins-Tanton υποστηρίζει τη νέα γλώσσα, η οποία θα μπορούσε να ωθήσει το πεδίο ένα βήμα πιο κοντά σε μια κουλτούρα όπου ακούγονται όλες οι καλές ιδέες. "Προσπαθούμε να το κάνουμε αξιοκρατία", λέει.