Οι κατολισθήσεις που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή μπορούν να ενισχύσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα
Σε προηγούμενη ανάρτηση, δείξαμε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να προκαλέσει πιο έντονες βροχοπτώσεις (και τυφώνες και τυφώνες) σε όλο τον κόσμο και, κατά συνέπεια, περισσότερες κατολισθήσεις. Ίσως δεν θα το περίμενες, αλλά οι κατολισθήσεις που προκαλούνται από βροχοπτώσεις και η διάβρωση του εδάφους έχουν τη δυνατότητα να απελευθερώσουν μεγάλες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να τονώσει την κλιματική αλλαγή.
Τα εδάφη αποθηκεύουν από δύο έως τέσσερις φορές την ποσότητα οργανικού άνθρακα που βρίσκεται σήμερα στην ατμόσφαιρα, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου περιέχεται στο πρώτο 1 μέτρο κάτω από την επιφάνεια, για παράδειγμα με τη μορφή ριζών φυτών και οργανικών θρεπτικών συστατικών. Ένα σημαντικό μέρος του άνθρακα του εδάφους αποθηκεύεται σε τροπικά δάση (δείτε την ανάρτησή μας εδώ) και ένα άλλο σε τυρφώνες, οι οποίες είναι άφθονες σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη αλλά και σε τροπικές περιοχές, και αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από οργανική ύλη, η οποία συσσωρεύεται ταχύτερα από ό,τι αποσυντίθεται χάρη σε ειδικές ανοξικές συνθήκες στο υπέδαφος.
Το έδαφος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, μαζί με τους ωκεανούς, στην εξισορρόπηση του ανθρωπογενούς CO2 εκπομπών. Στην πραγματικότητα, η επίγεια βιόσφαιρα μπορεί να απορροφήσει το 20% των ορυκτών καυσίμων CO2 εκπομπές, λέει μια πρόσφατη μελέτη για τη Nature Geoscience.
Η αποψίλωση των δασών και η αποστράγγιση για τη συγκομιδή ξυλείας και την απόκτηση γης για τη γεωργία ή τις κατασκευές προκαλεί άμεση απώλεια αποθεμάτων άνθρακα, αλλά επίσης καθιστά το έδαφος πιο αδύναμο και πιο ευαίσθητο στη διάβρωση και την κατολίσθηση. Η αποσύνθεση της οργανικής ύλης σε διαταραγμένα εδάφη και συντρίμμια κατολισθήσεων, τόσο εκείνων που βρίσκονται κατά μήκος των πλαγιών όσο και εκείνων που μεταφέρονται μέσω του συστήματος νερού, προκαλεί περαιτέρω εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα. Οι περίπλοκες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της θερμοκρασίας και των πιο ακραίων καιρικών συνθηκών, είναι πιθανό να ενισχύσουν τις εκπομπές προκαλώντας αύξηση των κατολισθήσεων και της διάβρωσης του εδάφους.
Και τα αποτελέσματα, δυστυχώς, επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και αν οι πλαγιές έχουν τεχνητή βλάστηση. Ο Δρ Les Basher και οι συνεργάτες του από το Landcare Research Institute στο Nelson της Νέας Ζηλανδίας, έδειξαν ότι η αναβλάστηση των περιοχών κατολισθήσεων δεν είναι σε θέση να αποκαταστήσει πλήρως το απόθεμα άνθρακα του εδάφους, ακόμη και δεκαετίες μετά από μια κατολίσθηση, με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμη καθαρή απώλεια άνθρακα από το ανώτερο στρώμα εδάφους, το οποίο απελευθερώνεται, τουλάχιστον εν μέρει, στην ατμόσφαιρα.
Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε φέτος στη Γεωμορφολογία, διεξήχθη στην Ταϊβάν από τον Δρ Jasmin Schomakers του Πανεπιστημίου Φυσικών Πόρων και Επιστημών της Ζωής, Βιέννη, Αυστρία, και από τον Δρ Shih-Hao Jien και τους συνεργάτες του από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Επιστημών Pingtung και τεχνολογία στην Ταϊβάν. Στην περιοχή μελέτης τους οι τυφώνες είναι συχνοί και προκαλούν μεγάλο αριθμό κατολισθήσεων, εκτός από καταστροφές περιουσιών και απώλειες ζωών. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι αφού οι κατολισθήσεις αφαίρεσαν εντελώς τη βλάστηση, οι ουλές της κατολίσθησης αποικίστηκαν από τον Miscanthus floridulus , ένα πολυετές τροπικό γρασίδι, που ευδοκίμησε για περίπου 15-20 χρόνια. Τα αποθέματα άνθρακα στο έδαφος άργησαν να αυξηθούν σημαντικά και μετά από 20 χρόνια ήταν ακόμα χαμηλά. Αργότερα, τα είδη μπαμπού εισέβαλαν και χάρη στη γρήγορη ανάπτυξή τους, η συσσώρευση οργανικού άνθρακα επιταχύνθηκε.
Ωστόσο, ακόμη και μετά από περισσότερα από 40 χρόνια, τα αποθέματα άνθρακα εξακολουθούσαν να είναι 40% χαμηλότερα από τα επίπεδα που βρέθηκαν στα παρακείμενα δάση (βλ. το παρακάτω σχήμα). Καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη αναμένεται να προκαλέσει πιο σοβαρές καιρικές συνθήκες – λέει ο Δρ Schomakers – είναι πιθανό οι κατολισθήσεις να συμβαίνουν τόσο συχνά που το έδαφος δεν θα έχει αρκετό χρόνο για να ανακάμψει και ο εκ νέου συσσωρευμένος άνθρακας του εδάφους να χαθεί ξανά γρήγορα.
