Οι πολιτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσαν να διευκολύνουν την καθολική πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια στην υποσαχάρια Αφρική
Η ενέργεια είναι θεμελιώδης για την ανάπτυξη. Ο SDG7 αναγνωρίζει ότι η διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους είναι ένας από τους κύριους στόχους για την ανάπτυξη, ενώ ενστερνίζεται και η Συμφωνία του Παρισιού.
Η χρήση συσκευών όπως κινητά τηλέφωνα, ραδιόφωνα και ανεμιστήρες απαιτεί πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ ο φωτισμός παρέχει επιπλέον ώρες για μελέτη ή εργασία. Ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς από τους 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια το 2013 ζουν στην Υποσαχάρια Αφρική. Ως εκ τούτου, η επίτευξη του SDG7 απαιτεί από τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής να επεκτείνουν ουσιαστικά την πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, ειδικά επειδή ο πληθυσμός προβλέπεται να αυξηθεί γρήγορα.
Ωστόσο, η παροχή πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια σε περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους σε λίγο περισσότερο από 10 χρόνια θα έχει συνέπειες στο κλίμα. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει ένας αριθμός πιθανών αντισταθμίσεων μεταξύ της παροχής πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια και της πολιτικής για το κλίμα. Για παράδειγμα, η αύξηση της πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια με ρυθμό που επιτρέπει την καθολική πρόσβαση έως το 2030 θα μπορούσε να συμβάλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τόσο άμεσα αυξάνοντας την κατανάλωση ενέργειας όσο και έμμεσα προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη. Άλλοι υποστηρίζουν ότι, δεδομένου ότι η πρόσθετη ενέργεια που καταναλώνουν τα φτωχά νοικοκυριά αναμένεται να είναι πολύ μικρή, ο αντίκτυπος στο κλίμα υποβαθμίζει τη συμβολή του στην ανθρώπινη ανάπτυξη.
Στη μελέτη μας, εξετάσαμε έναν αριθμό δεικτών που περιγράφουν τη ζήτηση, την παραγωγή και το κόστος των μελλοντικών εξελίξεων στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στην Υποσαχάρια Αφρική σε διάφορα σενάρια, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε τη σχέση της αυξανόμενης πρόσβασης σε ηλεκτρική ενέργεια και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής πολιτικές. Η μελέτη χρησιμοποίησε το Μοντέλο Ολοκληρωμένης Αξιολόγησης (IAM) IMAGE-TIMER, συμπεριλαμβανομένου ενός μοντέλου ηλεκτροδότησης σχεδιασμένο για το σκοπό και ενός μοντέλου ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας οικιακής χρήσης.
Αυτό το μοντέλο είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για την ανάλυση, καθώς συνδυάζει ένα λεπτομερές μοντέλο ηλεκτροδότησης που περιέχει πολλές επιλογές ηλεκτροδότησης εντός και εκτός δικτύου, με ένα IAM που λαμβάνει υπόψη τις συνέργειες και τους συμβιβασμούς με τις (παγκόσμιες) πολιτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Η επιλογή μεταξύ συστημάτων ηλεκτροδότησης (δίκτυο, μίνι-δίκτυο και αυτόνομο) βασίζεται σε τοπικά δεδομένα σχετικά με τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες και τις τιμές διαφόρων τεχνολογιών εκτός δικτύου (ηλιακά φωτοβολταϊκά, αιολική ενέργεια, μίνι υδροηλεκτρικές, γεννήτριες ντίζελ).
Η μελέτη διερεύνησε τις μελλοντικές εξελίξεις στον κλάδο εστιάζοντας στις διαφορές στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, την παραγωγή και το κόστος υπό διάφορα εύλογα σενάρια. Η πολιτική για το κλίμα αντιπροσωπεύεται από μια παγκόσμια συντονισμένη τιμή άνθρακα που επιβάλλεται σε όλες τις περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Υποσαχάριας Αφρικής. Με βάση τα αποτελέσματα του μοντέλου, η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ισχυρή συνέργεια μεταξύ της καθολικής πρόσβασης σε ηλεκτρική ενέργεια και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στην Υποσαχάρια Αφρική.
Η καθολική πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια έχει ως αποτέλεσμα μια μέτρια αύξηση του CO2 εκπομπές σε σύγκριση με το προβλεπόμενο παγκόσμιο CO2 εκπομπών. Λόγω της χαμηλής κατά κεφαλήν κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, το τρέχον οικιακό CO2 που σχετίζεται με την ηλεκτρική ενέργεια οι εκπομπές στην Υποσαχάρια Αφρική είναι πολύ χαμηλές. Αυτές οι εκπομπές αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά σε σχέση με τη βασική ανάπτυξη, εάν πρόκειται να επιτευχθεί καθολική πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια χωρίς την πολιτική για το κλίμα. Ωστόσο, δεδομένου ότι η παγκόσμια εκπομπή προβλέπεται επίσης να αυξηθεί πολύ πιο γρήγορα, γεγονός που καθιστά την αύξηση των εκπομπών στην Υποσαχάρια Αφρική αμελητέα. Ταυτόχρονα, αυτή η προβλεπόμενη αύξηση των εκπομπών μπορεί να αντισταθμιστεί πλήρως μέσω μιας συντονισμένης κλιματικής πολιτικής λόγω βελτιώσεων στην απόδοση και της στροφής σε πηγές ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Η ισχυρή συνέργεια μεταξύ της πολιτικής μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της καθολικής πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια στην περιοχή σχετίζεται στην πραγματικότητα με σημαντικές βελτιώσεις στην απόδοση και μειούμενο κόστος των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που φαίνεται να αλληλοενισχύονται. Οι βελτιώσεις στην απόδοση είναι αποτέλεσμα του ότι οι καταναλωτές επιλέγουν όλο και περισσότερο αποδοτικότερες συσκευές και οι καταναλωτές χρησιμοποιούν τις συσκευές τους πιο αποτελεσματικά. Η υποσαχάρια Αφρική επωφελείται επίσης από το μειωμένο κόστος των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας λόγω της ταχείας μάθησης που προκύπτει από την αυξανόμενη υιοθέτηση τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας λόγω της αύξησης των τιμών των ορυκτών καυσίμων. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για την Υποσαχάρια Αφρική να μεταπηδήσει σε σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να απελευθερώσει το σύστημα από άνθρακα, να εξασφαλίσει βιώσιμη ανάπτυξη, να δημιουργήσει ενεργειακή ασφάλεια και να αποφύγει το κλείδωμα των ορυκτών καυσίμων μακροπρόθεσμα, αποφεύγοντας ταυτόχρονα δισεκατομμύρια USD σε επενδύσεις στο ενεργειακό σύστημα.
Η επίτευξη καθολικής πρόσβασης σε ηλεκτρική ενέργεια συνοδεύεται από βαρύ τίμημα που απαιτεί τριπλασιασμό της τρέχουσας ετήσιας επένδυσης στο ηλεκτρικό σύστημα της Υποσαχάριας Αφρικής. Η μελέτη δείχνει ότι το ετήσιο κόστος παροχής καθολικής ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί 27 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (με τις πολιτικές για το κλίμα) και θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και τα 33 δισεκατομμύρια δολάρια, εάν αποτύχουμε να εφαρμόσουμε παγκόσμιες συντονισμένες πολιτικές για το κλίμα. Ένα μεγάλο μέρος της επένδυσης προβλέπεται να διατεθεί για την επέκταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής, καθώς το ενεργειακό δυναμικό των περιοχών δεν κατανέμεται ομοιόμορφα ούτε βρίσκεται πάντα κοντά σε κέντρα ζήτησης. Σύμφωνα με τη μελέτη μας, η επίτευξη ηλεκτρικής ενέργειας καθολικής πρόσβασης απαιτεί ένα σημαντικό ποσό επενδύσεων, αλλά οι περιφερειακές προκλήσεις, όπως η έλλειψη πολιτικής βούλησης και η διαφθορά, είναι πιθανό να αυξήσουν το πραγματικό κόστος της μετάβασης.
Ένας σημαντικός συμβιβασμός που εντόπισε η μελέτη μας είναι η αύξηση του περιφερειακού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας ανά kWh για τα νοικοκυριά που θα επηρεάσει το χαμηλότερο δισεκατομμύριο. Ωστόσο, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι οι φτωχοί ήδη πληρώνουν περισσότερα για εναλλακτικές (και κυρίως ρυπογόνες) πηγές ηλεκτρικής ενέργειας όπως η κηροζίνη και τα κεριά, ενώ εμποδίζονται να συνδεθούν με υπάρχουσες γραμμές ηλεκτρικής ενέργειας λόγω των υψηλών τελών σύνδεσης. Μελέτες δείχνουν ότι η αντικατάσταση του φωτισμού κηροζίνης και κεριών με ηλεκτρικούς λαμπτήρες βελτιώνει σημαντικά την υγεία και την ασφάλεια του νοικοκυριού, ενώ ταυτόχρονα παρέχει υψηλότερες ποιότητες και ποσότητες φωτός. Ως εκ τούτου, συνιστούμε οι πολιτικές μετριασμού του κλίματος να συνδυάζονται με συμπληρωματικές πολιτικές που προστατεύουν τους φτωχούς από τις αυξανόμενες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (όπως δωρεάν βασική ηλεκτρική ενέργεια, χαμηλή κατανάλωση χαμηλής τιμής, διασταυρούμενη επιδότηση, κ.λπ.…).
Αυτά τα ευρήματα περιγράφονται στο άρθρο με τίτλο Trade-offs and synergies μεταξύ της καθολικής πρόσβασης σε ηλεκτρική ενέργεια και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στην Υποσαχάρια Αφρική, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Energy Policy . Αυτή η εργασία διεξήχθη από τους Anteneh G. Dagnachew, Paul L. Lucas, Andries F. Hof και Detlef P. van Vuuren από την PBL Ολλανδική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης.
