Η πιο κοντινή εξωγαλαξιακή γρήγορη ριπή ραδιοφώνου που παρατηρήθηκε μπορεί επίσης να είναι η ταχύτερη
Οι αστρονόμοι του ραδιοφώνου εντόπισαν την πλησιέστερη επαναλαμβανόμενη γρήγορη ραδιοφωνική έκρηξη (FRB), μια μυστηριώδη και πολύ σύντομη εκπομπή ραδιοκυμάτων της οποίας η προέλευση συνεχίζει να προβληματίζει την ανθρωπότητα. Η ανίχνευση προέρχεται από τον γαλαξία M81, έναν σπειροειδή γαλαξία που απέχει λιγότερο από 12 εκατομμύρια έτη φωτός – 40 φορές πιο κοντά από τον επόμενο πλησιέστερο FRB.
Οι FRB διαρκούν μόνο χιλιοστά του δευτερολέπτου και οι περισσότεροι προέρχονται από γαλαξίες δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά και συμβαίνουν μόνο μία φορά. Μερικά επαναλαμβάνουν τακτικά, όπως αυτό από το M81. Ορισμένα έχουν εντοπιστεί ως προς την προέλευσή τους, συνδέοντας την παραγωγή FRB με μαγνητάρια, περίεργα αστέρια νετρονίων με απίστευτα μαγνητικά πεδία.
Ωστόσο, οι παρατηρήσεις του FRB 20200120E, που συζητήθηκαν σε δύο δημοσιεύσεις στα περιοδικά Nature και στο Nature Astronomy, αποκάλυψαν μια έκπληξη. Δεν προέρχεται από μια περιοχή στην οποία θα περιμέναμε να βρίσκεται ένας μαγνήτης. Προέρχεται από ένα σφαιρικό σμήνος, μια σφαιρική ομάδα παλαιότερων αστεριών που περιφέρονται γύρω από τον κύριο δίσκο του M81.
«Είναι εκπληκτικό να βρίσκεις γρήγορες ραδιοφωνικές εκρήξεις από ένα σφαιρικό σύμπλεγμα. Αυτό είναι ένα μέρος στο διάστημα όπου βρίσκεις μόνο παλιά αστέρια. Πιο έξω στο σύμπαν, γρήγορες ραδιοφωνικές εκρήξεις έχουν βρεθεί σε μέρη όπου τα αστέρια είναι πολύ νεότερα. Αυτό έπρεπε να είναι κάτι άλλο», είπε σε μια δήλωση ο επικεφαλής της ομάδας Dr Kenzie Nimmo, από το ASTRON και το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.
Τα αστέρια νετρονίων σχηματίζονται όταν ένα αστέρι 10-25 φορές τη μάζα του Ήλιου μας γίνεται σουπερνόβα, καταρρέοντας σε ένα απίστευτα συμπαγές αντικείμενο διαμέτρου περίπου 20 χιλιομέτρων (12,4 μίλια) αλλά με βάρος 1,4 ηλιακές μάζες. Οι μαγνήτες είναι μια ειδική υποκατηγορία αυτών των αστεριών.
Δεδομένου του μεγέθους του αρχικού τους αστεριού, αναμένεται να έχουν καεί μέσω του καυσίμου τους αρκετά γρήγορα και να μην υπάρχουν ανάμεσα σε μια συλλογή παλαιότερων αστεριών όπως ένα σφαιρωτό σμήνος. Αυτές οι ομάδες τείνουν να σχηματίζονται ταυτόχρονα, επομένως ένα μαγνητάρι είναι σίγουρα ένα απροσδόκητο εύρημα.
Μια πιθανότητα είναι ότι το magnetar έγινε με λιγότερο «παραδοσιακό» τρόπο. Αστέρια όπως ο Ήλιος μας δεν είναι αρκετά μεγάλα για να γίνουν σουπερνόβα, οπότε όταν τελειώνουν τα καύσιμα αφήνουν πίσω τους έναν λευκό νάνο. Εάν αυτά τα αστέρια μπορούν να κλέψουν αρκετό υλικό από τους συντρόφους τους, μερικές φορές καταρρέουν υπό το βάρος τους, γίνονται σουπερνόβα και μετατρέπονται σε αστέρια νετρονίων.
Αυτό μπορεί να συνέβη εδώ. Εναλλακτικά, η συγχώνευση δύο συμπαγών αστεριών θα μπορούσε να ήταν η αιτία αυτού του εξαιρετικά ασυνήθιστου μαγνήτη σε αυτό το σφαιρωτό σμήνος. Είναι γνωστό ότι τα συμπαγή δυαδικά αρχεία σχηματίζονται σε συμπλέγματα.
«Παράξενα πράγματα συμβαίνουν στη ζωή πολλών δισεκατομμυρίων χρόνων ενός στενού σμήνος αστεριών. Εδώ πιστεύουμε ότι βλέπουμε ένα αστέρι με μια ασυνήθιστη ιστορία», εξηγεί ο επικεφαλής της ομάδας Franz Kirsten από το Πανεπιστήμιο Chalmers και το ASTRON.
Αλλά δεν είναι μόνο η τοποθεσία τους που προκαλεί έκπληξη - είναι επίσης το πόσο γρήγορα διαρκούν οι εκρήξεις. Σε μόλις 60 νανοδευτερόλεπτα, αυτά είναι μερικά από τα ταχύτερα FRB που έχουν εντοπιστεί ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από μια απίστευτα μικρή περιοχή.
«Τα φλας τρεμόπαιξαν σε φωτεινότητα μέσα σε μόλις μερικές δεκάδες νανοδευτερόλεπτα. Αυτό μας λέει ότι πρέπει να προέρχονται από έναν μικροσκοπικό όγκο στο διάστημα, μικρότερο από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου και ίσως μόνο δεκάδες μέτρα πλάτος», πρόσθεσε ο Nimmo.
Υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά που δεν ασχολούμαστε με τα FRB, πώς σχηματίζονται και πώς λειτουργούν. Αυτή η εργασία είναι σημαντική για την αναζήτηση αυτών των γεγονότων και πολλά άλλα.
«Αυτές οι γρήγορες ραδιοφωνικές εκρήξεις φαίνεται να μας δίνουν νέα και απροσδόκητη εικόνα για το πώς ζουν και πεθαίνουν τα αστέρια. Αν αυτό είναι αλήθεια, θα μπορούσαν, όπως οι σουπερνόβα, να έχουν πράγματα να μας πουν για τα αστέρια και τη ζωή τους σε ολόκληρο το σύμπαν», κατέληξε η Kirsten.
