Τι προκαλεί την απώλεια βιοποικιλότητας;

Η βιοποικιλότητα αναφέρεται στις διαφορετικές μορφές ζωής στη γη, συμπεριλαμβανομένων των φυτών, των ζώων, των εντόμων και των βακτηρίων. Οι άνθρωποι βασίζονται στη βιοποικιλότητα για τροφή, νερό, φάρμακα και ένα εκατομμύριο άλλα πράγματα. Ωστόσο, πολλά είδη απειλούνται με εξαφάνιση λόγω της απώλειας και της υποβάθμισης των οικοτόπων, της ρύπανσης, της λαθροθηρίας, του κατακερματισμού των οικοτόπων και της υπερεκμετάλλευσης.

Η βιοποικιλότητα περιλαμβάνει όλα τα διαφορετικά είδη μορφών ζωής στη Γη. Αυτό περιλαμβάνει μύκητες, φυτά, ζώα, ακόμη και μικροσκοπικούς οργανισμούς όπως τα βακτήρια, καθώς και τις κοινότητες που σχηματίζουν και τους οικοτόπους όπου ζουν. Οι επιστήμονες και οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο πλανήτης μας υποστηρίζει πάνω από 8,7 εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων, αλλά μέχρι στιγμής, έχουν καταφέρει να αναγνωρίσουν μόνο λίγο περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια είδη.

Μπορείτε να φανταστείτε πόσο ποικιλόμορφος είναι ο πλανήτης μας; (Φωτογραφία:Monphoto/Shutterstock)

Τύποι βιοποικιλότητας

Συνολικά, υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι βιοποικιλότητας:ποικιλότητα ειδών , γενετική ποικιλότητα , καιποικιλότητα οικοσυστήματος .

Η ποικιλότητα των ειδών αναφέρεται στον αριθμό των διαφορετικών ειδών που βρίσκονται σε έναν βιότοπο ή πληθυσμό. Η γενετική ποικιλότητα αναφέρεται στη γενετική ποικιλότητα σε ένα δεδομένο είδος. Η ποικιλότητα των οικοσυστημάτων, από την άλλη πλευρά, αναφέρεται στις διακυμάνσεις των οικοσυστημάτων και των οικοτόπων σε διαφορετικές γεωγραφικές τοποθεσίες. Αυτό περιλαμβάνει διαφορές στις οικολογικές θέσεις, τα τροφικά επίπεδα και τις διαδικασίες που συνθέτουν τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγματα.

Γιατί είναι σημαντική η βιοποικιλότητα;

Κάθε είδος στη γη, είτε είναι φυτό, ζώο ή βακτήριο, διαδραματίζει έναν μοναδικό και σημαντικό ρόλο που κανένα άλλο είδος δεν μπορεί να αντιγράψει. Οι περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ όλων αυτών των ειδών και των οικοσυστημάτων τους σε συνδυασμό θα βοηθήσουν στη διατήρηση της ανθρώπινης φυλής.

Η βιοποικιλότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την καθημερινή μας ζωή. χωρίς αυτό, εμείς οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Εκτός από την παροχή βασικών αναγκών όπως τρόφιμα, νερό, ζωοτροφές και καύσιμα, η βιολογική ποικιλότητα παρέχει επίσης πολλές κρίσιμες οικολογικές υπηρεσίες, όπως ο σχηματισμός εδάφους, ο κύκλος των θρεπτικών ουσιών και ο καθαρισμός του αέρα και του νερού.

Σε γενικές γραμμές, η βιοποικιλότητα του πλανήτη μας μπορεί να χωριστεί σε αξίες άμεσης χρήσης και έμμεσες αξίες χρήσης.

Άμεση τιμή

Αυτό αναφέρεται σε όλα τα οφέλη που αποκομίζουμε εμείς οι άνθρωποι απευθείας από τα προϊόντα που συλλέγουμε από τη φύση. Αυτές οι τιμές χωρίζονται περαιτέρω σε καταναλωτικές και παραγωγικό χρησιμοποιήστε τιμές.

Οι τιμές κατανάλωσης αναφέρονται στους διάφορους βιοπόρους μας, όπως δασικά προϊόντα, καυσόξυλα, βότανα, φαρμακευτικά φυτά και άγριο κρέας που καταναλώνονται άμεσα και τοπικά χωρίς να πωλούνται στις αγορές. Αυτό περιλαμβάνει τρόφιμα (π.χ. φυτά, κρέας, φρούτα, σπόροι, λουλούδια), ιατρικούς πόρους (π.χ. άγρια ​​φυτά, μύκητες, φύκια, φλοιός δέντρων) και καύσιμα (π.χ. καυσόξυλα).

Αρκετά διαφορετικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των πτηνών, σκοτώνονται και καταναλώνονται από τις τοπικές κοινότητες. (Φωτογραφία:AdamEdwards/Shutterstock)

Για παράδειγμα, στο Ζαΐρ, το 75% της ζωικής πρωτεΐνης της περιοχής προέρχεται από άγρια ​​ζώα και στη Μποτσουάνα, πάνω από 50 είδη άγριας ζωής αποτελούν πηγές τροφής για τις τοπικές κοινότητες. Ομοίως, σε όλο τον κόσμο, το 25% όλων των συνταγογραφούμενων φαρμάκων προέρχεται από περίπου 120 είδη φυτών.

Η παραγωγική αξία χρήσης, από την άλλη πλευρά, αναφέρεται σε όλα τα προϊόντα που συλλέγονται από τη φύση και πωλούνται στις τοπικές και διεθνείς αγορές. Αυτό περιλαμβάνει ξυλεία (π.χ. για βιομηχανίες χαρτιού και χαρτοπολτού, σιδηροδρομικές στρωτήρες και πριονιστήρια), αλιεία (π.χ. για κατανάλωση και υδατοκαλλιέργεια), ελεφαντόδοντο (για φάρμακα και κοσμήματα) και γενετικό υλικό (για την αλλαγή των καλλιεργειών και των εξημερωμένων ζώων).

Χρήση έμμεσης αξίας

Αυτά αναφέρονται σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που μας παρέχει η φύση και τα οποία δεν τρυγημένο. Αυτό περιλαμβάνει τις άπειρες διαδικασίες και υπηρεσίες του οικοσυστήματος, όπως ο καθαρισμός του νερού, η πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους, η επικονίαση, η διατήρηση της σταθερότητας του κλίματος και ο κύκλος των θρεπτικών ουσιών. Ομοίως, η βιοποικιλότητα είναι επίσης ανεκτίμητη σε πολλές κοινωνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές δραστηριότητες.

Οι άνθρωποι στην Ινδία λατρεύουν τα δέντρα peepal, banyan και neem, καθώς φέρνουν καλή τύχη και υγεία. (Φωτογραφία :Creativesam/Shutterstock)

Εκτός από τις έμμεσες και άμεσες αξίες, η βιοποικιλότητα έχει επίσης ανεκτίμητες αισθητικές, επιλογές και ηθικές αξίες. Για παράδειγμα, η ερημιά μας επιτρέπει να συμμετέχουμε σε δραστηριότητες όπως η παρατήρηση πουλιών και η κηπουρική (αισθητική αξία ), και μπορεί επίσης να είναι εξαιρετικά σημαντικό στο μέλλον για πράγματα όπως η θεραπεία ασθενειών (τιμή επιλογής ). Πάνω απ' όλα, η βιοποικιλότητα έχει ίσο δικαίωμα ύπαρξης (ηθική αξία ).

Απώλεια βιοποικιλότητας

Όπως μπορείτε να δείτε, εξαρτόμαστε από τη βιοποικιλότητα σε καθημερινή βάση, επομένως μπορείτε πιθανώς να μαντέψετε πόσο άσχημα θα επηρεαστούμε εάν αυτές οι υπηρεσίες δεν είναι πλέον διαθέσιμες σε εμάς. Η απώλεια της βιοποικιλότητας θα επηρεάσει τα μέσα διαβίωσής μας, την προσφορά τροφίμων, το εισόδημα και τη μετανάστευση, ενώ θα οδηγήσει επίσης σε πολιτικές συγκρούσεις για τη μείωση των πόρων.

Δυστυχώς, παρά τη γνώση της σημασίας της βιοποικιλότητας, οι ενέργειες και ο τρόπος ζωής μας οδηγούν σε απώλεια βιοποικιλότητας ευρείας κλίμακας. Για παράδειγμα, τουλάχιστον 1 εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση την επόμενη δεκαετία και πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι, ιδιαίτερα στην Ασία και την Αφρική, αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια.

Μπορείτε τώρα να σταματήσετε και να αναρωτηθείτε:ποιες είναι οι αιτίες της απώλειας της βιοποικιλότητας; Και τι απειλεί τη βιοποικιλότητα;

Τι προκαλεί την απώλεια βιοποικιλότητας;

Συνολικά, οι πρωταρχικοί μοχλοί της απώλειας βιοποικιλότητας είναι η αυξανόμενη αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού και τα υψηλά επίπεδα καταναλωτισμού. Μαζί, αυτοί οι δύο παράγοντες οδηγούν στην εξάλειψη της βιοποικιλότητας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

Υποβάθμιση και απώλεια οικοτόπου

Η απώλεια οικοτόπων είναι ο πρωταρχικός λόγος για την μεγάλης κλίμακας απώλεια βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Όταν οι άνθρωποι κόβουν δέντρα, καθαρίζουν τη γη για τη γεωργία, κόβουν λιβάδια ή ακόμα και γεμίζουν υγροτόπους, αλλάζουν το φυσικό περιβάλλον όλων των ειδών που ζουν εκεί. Αυτό όχι μόνο οδηγεί σε καταστροφή οικοτόπων, αλλά αλλάζει επίσης δραστικά τις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφορετικών ειδών.

Η χρήση γης και η μετατροπή της κάλυψης γης οδηγούν σε παγκόσμια μείωση της βιοποικιλότητας. (Φωτογραφία:kakteen &Rich Carey &Richard Whitcombe/Shutterstock)

Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστημονικής Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστήματος (IPBES), οι άνθρωποι έχουν μεταμορφώσει πάνω από το 75% των χερσαίων επιφανειών και πάνω από το 66% των περιοχών των ωκεανών στη γη. Οι κύριες ανθρώπινες δραστηριότητες που οδήγησαν σε τέτοια σαρωτική απώλεια οικοτόπων είναι η επέκταση της γεωργίας, η εξόρυξη, η υλοτομία, η αλιεία, η αστικοποίηση και η βιομηχανική ανάπτυξη. Ωστόσο, η γεωργική και η κτηνοτροφική παραγωγή ευθύνονται αποκλειστικά για τη μετατροπή του 75% των πόρων γλυκού νερού και του 33% της επιφάνειας της γης.

Αυτή η καταστροφή οικοσυστημάτων και οικοτόπων θα έχει άπειρες επιπτώσεις στις υπηρεσίες οικοσυστήματος και τελικά στην ανθρώπινη ευημερία. Μεταξύ όλων των οικοσυστημάτων, οι υγρότοποι, ειδικότερα, έχουν πληγεί περισσότερο, καθώς πάνω από το 85% των υγροτόπων έχουν χαθεί έως το 2000.

Κατακερματισμός οικοτόπου

Ο κατακερματισμός των οικοτόπων συμβαίνει όταν μεγάλα ενδιαιτήματα χωρίζονται σε μικρότερα και διάσπαρτα τμήματα ως αποτέλεσμα της αλλαγής της χρήσης γης και των καλύψεων γης. Αυτό αποτρέπει τη διασπορά των ζώων από τη μια περιοχή στην άλλη και απομονώνει τους πληθυσμούς τους στην περιοχή. Ο κατακερματισμός των οικοτόπων οδηγεί τελικά σε ενδογαμία, στρες, αυξημένη βρεφική θνησιμότητα και εξαφάνιση. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα είδη των οποίων τα ενδιαιτήματα ήταν πιο κατακερματισμένα διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο εξαφάνισης από εκείνα που είχαν άθικτα ενδιαιτήματα.

Υπερεκμετάλλευση πόρων

Αρκετά είδη υφίστανται υπερεκμετάλλευση λόγω της οικονομικής τους αξίας, για ιατρικούς και ερευνητικούς σκοπούς, γεγονός που μειώνει τους πληθυσμούς τους. Ζώα όπως βάτραχοι, γαιοσκώληκες και φυτικά είδη όπως οι φτέρες είναι όλα παραδείγματα βιοπόρων που εξάγονται σε μεγάλο βαθμό.

Τα ψάρια είναι μεταξύ των πολλών ειδών που αποτελούν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης και πωλούνται σε μεγάλες ποσότητες στις αγορές (Photo Credit :David A. Litman &stockphoto mania/Shutterstock)

Εξωτικά είδη

Ορισμένα είδη είναι ενδημικά σε περιοχές, ενώ άλλα εισάγονται (γνωστά και ως εξωτικά ή ξένα είδη). Η εισαγωγή νέων ειδών σε νέες περιοχές μπορεί να είναι επικίνδυνη για τα αυτόχθονα είδη και τις κοινότητές τους, καθώς τα εξωτικά είδη εξαντλούν τους φυσικούς πόρους και υποβαθμίζουν τους οικοτόπους τους.

Ένα κλασικό παράδειγμα απώλειας βιοποικιλότητας λόγω εξωτικών ειδών είναι αυτό των ευρωπαϊκών κουνελιών στην Αυστραλία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1850, ευρωπαϊκά κουνέλια εισήχθησαν στην Αυστραλία για κυνήγι. Ωστόσο, αυτά τα κουνέλια μεγάλωσαν εκθετικά και εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα σαν πυρκαγιά. Στην πορεία, κατέστρεψαν καλλιέργειες, γη και έδαφος. Οδήγησαν επίσης στην παρακμή πολλών ιθαγενών φυτικών και ζωικών ειδών. Σε πιο πρόσφατους χρόνους, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι από τη δεκαετία του 1970, ο αριθμός των εξωτικών ειδών σε 21 διαφορετικές χώρες έχει αυξηθεί κατά πάνω από 70%.

Λθροθηρία και εμπόριο άγριας ζωής

Πολλά είδη άγριας ζωής, όπως οι παγκολίνοι, οι τίγρεις, οι χελώνες, οι αστροχελώνες και τα φίδια, διακινούνται παράνομα για το κρέας, τη γούνα, το δέρμα, τους χαυλιόδοντες και τα δόντια τους. Οι λαθροθήρες σκοτώνουν ανελέητα την άγρια ​​ζωή όλων των ηλικιών, φύλων, μεγεθών και ειδών. Ενώ η λαθροθηρία είναι ανεξέλεγκτη παγκοσμίως, ορισμένες περιοχές όπως η Ασία, η Αφρική και η Νότια Αμερική, που είναι όλες εξαιρετικά πλούσιες σε βιοποικιλότητα, γίνονται μάρτυρες μεγαλύτερου αριθμού κρουσμάτων λαθροθηρίας. Για παράδειγμα, μεταξύ 2014 και 2017, 100.000 αφρικανικοί ελέφαντες σκοτώθηκαν από λαθροθήρες ελεφαντόδοντου σε όλη την αφρικανική ήπειρο.

Ανεξάρτητα από το μέγεθος, οι λαθροκυνηγοί θα στοχεύουν σε οποιοδήποτε είδος από το οποίο μπορούν να βγάλουν τα προς το ζην (Photo Credit :Monphoto/Shutterstock)

Ρύπανση

Τοξικές χημικές ουσίες, υγρά και αέρια απελευθερώνονται στο περιβάλλον μας, τα οποία αλλοιώνουν τους φυσικούς οικοτόπους. Για παράδειγμα, τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται σε φάρμες εισέρχονται σε κοντινά υδάτινα σώματα, όπως λίμνες και ποτάμια, και σκοτώνουν τα ψάρια, τα πουλιά που τρέφονται με ψάρια και άλλα σχετικά ζώα. Από τη δεκαετία του 1980, πάνω από 300 εκατομμύρια τόνοι βαρέων μετάλλων, βιομηχανικών αποβλήτων και λάσπης έχουν απορριφθεί στις πλωτές οδούς μας, οδηγώντας στη δημιουργία 400 διαφορετικών «νεκρών ζωνών» στον ωκεανό. Η εισαγωγή αυτών των χημικών ουσιών όχι μόνο προκαλεί ρύπανση, αλλά οδηγεί επίσης σε ευτροφισμό, μειώνει τα επίπεδα οξυγόνου, προκαλεί λεύκανση κοραλλιών, δηλητηρίαση μετάλλων και τελικά απώλεια βιοποικιλότητας.

Ενώ αυτές είναι οι κύριες αιτίες απώλειας βιοποικιλότητας, υπάρχουν αρκετοί άλλοι παράγοντες, όπως οι ασθένειες και η σύγκρουση ανθρώπου-άγριας ζωής, που απειλούν επίσης την επιβίωση πολλών ειδών.

Όπως μπορείτε να δείτε, το περιβάλλον μας και η βιοποικιλότητά του συνδέονται άμεσα με την επιβίωσή μας. Ως εκ τούτου, είναι ευθύνη μας να διασφαλίσουμε ότι το σεβόμαστε και το προστατεύουμε, όχι μόνο για εμάς τους ίδιους, αλλά και για τις μελλοντικές γενιές, οι οποίες θα εξαρτηθούν επίσης από αυτό για να επιβιώσουν και να ευδοκιμήσουν.