Οι άγριες ποικίλες αντιδράσεις των ζώων στη μυρωδιά του θανάτου

Για εμάς τους ανθρώπους, το άρωμα ενός σάπιου πτώματος είναι παγκοσμίως απεχθή, ο ίδιος ο ορισμός του αποκρουστικού. Αλλά όσο ισχυρή και αν είναι αυτή η αντίδραση, πολλά άλλα ζώα δεν συμμερίζονται την απαράδεκτη αποστροφή μας. Τα χρυσόψαρα έλκονται από τη μυρωδιά. Οι τίγρεις της Βεγγάλης το περιλαμβάνουν στο κοκτέιλ χημικών που χρησιμοποιούνται για να σηματοδοτήσουν την επικράτειά τους. Όταν ένας αρουραίος πιάσει τη μυρωδιά του θανάτου σε άλλον του είδους του, θα θάψει τον βρωμερό αρουραίο - ακόμα κι αν δεν είναι πραγματικά νεκρός. Πολλές μύγες έλκονται από τη μυρωδιά του θανάτου και εναποθέτουν τα αυγά τους στην πηγή του. Ένας τύπος μύκητα που ονομάζεται stinkhorn χρησιμοποιεί το άρωμα για να δελεάσει τις μύγες που μαζεύουν τα σπόρια του stinkhorn και τα μεταφέρουν μακριά, μια επιβλαβής αντιστροφή της χρήσης του νέκταρ με γλυκιά μυρωδιά από τα φυτά.

Όλες αυτές οι ποικίλες συμπεριφορές είναι απόκριση στις ίδιες δύο χημικές ουσίες, την υποβλητική ονομασία cadaverine και putrescine, τα οποία σχηματίζονται από τη διάσπαση των πρωτεϊνών στο σώμα ενός πτώματος σε αποσύνθεση. Οι διαφορετικές αντιδράσεις των ζώων είναι σαφείς ενδείξεις ότι επεξεργάζονται τις χημικές ουσίες με διαφορετικό τρόπο, αλλά μέχρι την κυκλοφορία μιας μελέτης στις αρχές του μήνα, κανείς δεν είχε δείξει πώς γίνεται αυτή η επεξεργασία.

Η νέα έρευνα επικεντρώθηκε στο ζέβρα, ένα ζώο που χρησιμοποιείται συχνά για τη μελέτη της όσφρησης στα σπονδυλωτά. Παρά την εξελικτική απόστασή τους από τον άνθρωπο, τα ζέβρα έχουν παρόμοια αντίδραση με το πτωματικό όργανο:τα απομακρύνουν. (Πιθανώς αυτό αντανακλά μια εξελικτική ώθηση και στα δύο είδη να αποφύγουν τα μολυσματικά μικρόβια που συγκεντρώνονται σε νεκρά σώματα.) Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το Γερμανικό Ινστιτούτο Γενετικής ανακάλυψαν έναν υποδοχέα στους οσφρητικούς νευρώνες του ζέβρα που ανταποκρίνεται ειδικά στο πτωματικό ψάρι. Η Ελίζαμπεθ Πρέστον αποκαλεί «ένα κουμπί με σάπια μυρωδιά στον εγκέφαλο».

Αυτό που είναι ίσως πιο ενδιαφέρον για τον υποδοχέα πτωματικού είναι ότι πρόκειται για ένα TAAR, μια κατηγορία αισθητήρων που φαίνεται να είναι σημαντικός για την αντίληψη πολλών ζώων περί αηδίας, συμπεριλαμβανομένης της δικής μας. (Δείτε τη σχετική ανάρτηση Facts So Romantic, “Misdeeds &Disease:How Similar are Disgust &Moral Disgust?”) Ένα TAAR είναι υπεύθυνο για την αποστροφή των ποντικών για τη μυρωδιά του κατουρήματος αρπακτικών, ενώ ένα στη μύτη μας «βοηθά» να μυρίζουμε σάπια ψάρια, την κακοσμία του στόματος και τη μυρωδιά του μολυσμένου με βακτήρια κόλπου. Οι ερευνητές πίσω από τη νέα μελέτη λένε ότι οι άνθρωποι πιθανότατα δεν έχουν τον ίδιο υποδοχέα με αυτόν στο ζέβρα, αλλά μάλλον παρόμοιο.

Καθώς οι ερευνητές βρίσκουν περισσότερες αντιστοιχίες μεταξύ των TAAR και των συγκεκριμένων μορίων που δεσμεύουν, θα πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί ορισμένες μυρωδιές μας εξεγέρνουν τόσο πολύ και γιατί άλλα ζώα τις βιώνουν τόσο διαφορετικά.

Ο Amos Zeeberg είναι Ψηφιακός επεξεργαστής Nautilus.