Ο αντίκτυπος των πλημμυρών στην επισιτιστική ασφάλεια
Η κατανόηση των πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων νερού-τροφής αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της γεωργίας. Συνήθως, τείνουμε να πλαισιώνουμε τα ζητήματα του νερού στη γεωργία από την άποψη της λειψυδρίας, αλλά, σύμφωνα με τον FAO, μεταξύ 2003 και 2013, οι πλημμύρες ήταν η φυσική καταστροφή που επηρέασε περισσότερο τη φυτική παραγωγή. Οι επιπτώσεις των πλημμυρών μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντικές, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου ακραία υδρολογικά φαινόμενα μπορούν να θέσουν σε σοβαρό κίνδυνο την πρωταρχική τους πρόσβαση σε τρόφιμα, π.χ. τη γεωργία.
Για να ποσοτικοποιήσουμε τις επιπτώσεις ενός συμβάντος πλημμύρας στην τοπική επισιτιστική ασφάλεια, αναπτύξαμε μια μεθοδολογία βασισμένη σε δεδομένα τηλεπισκόπησης που προσδιορίζουν γρήγορα τις απώλειες των καλλιεργειών λόγω βύθισης. Επιλέξαμε τα γεγονότα στο Μπαγκλαντές (2007) και στο Πακιστάν (2010) ως υποδειγματικές περιπτωσιολογικές μελέτες, λόγω της ευπάθειας τους στις πλημμύρες και της σημασίας της γεωργίας στα εδάφη τους. Αυτές οι περιπτωσιολογικές μελέτες χαρακτηρίζονται από σημαντικές διαφορές στη γεωργική τους παραγωγή (κυρίως ρύζι στο Μπαγκλαντές και ζαχαροκάλαμο, ρύζι και σιτάρι στο Πακιστάν) που μας επιτρέπουν να αξιολογήσουμε τις επιπτώσεις των πλημμυρών σε καλλιέργειες με διαφορετική αντοχή στη βύθιση.
Η μεθοδολογία μας ενσωματώνει δεδομένα τηλεπισκόπησης με γεωργικές στατιστικές και τιμές υδατικού αποτυπώματος προκειμένου (i) να αξιολογήσει τις δυνητικά επηρεαζόμενες γεωργικές περιοχές. (ii) μετατροπή των πληγεισών περιοχών σε απώλεια καλλιεργειών· (iii) εκτίμηση των σχετικών απωλειών θερμίδων και αποτυπώματος νερού.
Πρώτον, διασταυρώσαμε τους χάρτες πλημμυρών που ανιχνεύτηκαν με τηλεχειρισμό με χάρτες διοικητικών και χρήσεων γης της περιοχής ενδιαφέροντος για να αξιολογήσουμε την δυνητικά επηρεασμένη γεωργική γη. Στη συνέχεια, μετατρέψαμε τις πιθανές απώλειες γεωργικής γης σε αποτελεσματική απώλεια καλλιεργειών λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της τοπογραφίας, της χρήσης γης και των καλλιεργειών για την επιλεγμένη περιοχή μελέτης. Στη συνέχεια, αξιολογούνται οι επιπτώσεις της πλημμύρας στη διαθεσιμότητα τροφίμων τόσο μετατρέποντας τις απώλειες των καλλιεργειών σε χαμένες θερμίδες όσο και το Water Footprint (WF). Χρησιμοποιήσαμε τις χαμένες θερμίδες ως άμεση εκτίμηση των απωλειών των καλλιεργειών, ενώ το WF για να παράσχουμε μια έμμεση αξιολόγηση του εμπλεκόμενου πληθυσμού.
Για την πλημμύρα του Μπαγκλαντές το 2007, υπολογίσαμε μια μέση απώλεια 103 kcal/καπ/ημέρα λόγω πλημμυρισμένου ρυζιού. Το ενεργειακό έλλειμμα αντιπροσωπεύει κατά μέσο όρο το 4,3% της ετήσιας ενέργειας που παρέχεται από το σύνολο της παραγωγής τροφίμων στο Μπαγκλαντές το 2006, και ανέρχεται στο 16,5% (ίσο με 398 kcal/καπ/ημέρα) στις πιο πληγείσες περιοχές. Αυτά τα ποσοστά αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν λάβουμε υπόψη ότι οι πλημμύρες συνέβαλαν στην επιδείνωση της ήδη κρίσιμης κατάστασης της προσφοράς τροφίμων στο Μπαγκλαντές (που έχει ήδη έλλειμμα θερμίδων 19,4%).
Το ίδιο συνέβη στο Πακιστάν όπου η πλημμύρα του 2010 μείωσε την ήδη σπάνια προσφορά τροφίμων. Υπολογίσαμε μείωση της παραγωγής περίπου 19% για το ζαχαροκάλαμο και 40% για το ρύζι, με αποτέλεσμα να χάνονται συνολικά 205 kcal/καπ/ημέρα, ίσο με το 8,5% της μέσης προσφοράς τροφίμων στο Πακιστάν. Με βάση τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία, μετατρέψαμε τα χαμένα τρόφιμα σε WF. Στο Μπαγκλαντές, τα αποτελέσματα δείχνουν συνολική απώλεια WF 4,72E+09 m3 (ίσο με 4,4% του εθνικού WF) ενώ στο Πακιστάν η συνολική απώλεια WF είναι 1,84 E+10 m3 (ίσο με 13,5% του Nation WF).
Αυτά τα αποτελέσματα μπορούν να συνδυαστούν με άλλες χωρικές αναλύσεις για να παρέχουν μια ευρύτερη κατανόηση των επιπτώσεων των πλημμυρών σε μια περιοχή. Για παράδειγμα, στο σχήμα 1 προσδιορίζουμε τις περιοχές όπου οι πλημμύρες πλήττουν τις φτωχότερες περιοχές, παρέχοντας μια χωρική πληροφορία που μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της πιο επείγουσας τοποθεσίας για παρέμβαση.
Ο κίνδυνος πλημμύρας έχει πολλές κρυφές συνδέσεις με περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές σφαίρες που πρέπει να αναλυθούν για να αναπτυχθούν αποτελεσματικές στρατηγικές ολοκληρωμένης διαχείρισης νερού και εδάφους. Η μελέτη μας κάνει ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, δείχνοντας πώς τα δεδομένα τηλεπισκόπησης μπορούν να αναμειχθούν με επιτόπιες πληροφορίες για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της πλημμύρας στη γεωργία και πώς αυτές οι πληροφορίες μπορούν να είναι χρήσιμες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τοπικών συστημάτων παραγωγής τροφίμων.
Αυτά τα ευρήματα περιγράφονται στο άρθρο με τίτλο Floods and food security:A μέθοδος εκτίμησης της επίδρασης της πλημμύρας στη διαθεσιμότητα των καλλιεργειών, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Advances in Water Resources. Αυτή η εργασία διεξήχθη από τον Tommaso Pacetti από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, τον Enrica Caporali από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας και τη Maria Cristina Rulli από το Politecnico di Milano.
