Κρυμμένο κάτω από τα κύματα:Ο ύπνος σε βάθος στα κητώδη και οι σχετικοί κίνδυνοι από τις ανθρώπινες δραστηριότητες

Όλα τα ζώα έχουν μια θεμελιώδη ανάγκη για ανενόχλητο ύπνο. Είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της βέλτιστης εγκεφαλικής λειτουργίας. Αυτός είναι αναμφίβολα ο λόγος που τα κοιμισμένα ζώα πληρούν τις προϋποθέσεις για ειδική προστασία βάσει της νομοθεσίας σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Οδηγίας για τους οικοτόπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνηθέστερα με τον όρο «ανάπαυση», όπως και οι τοποθεσίες όπου κοιμούνται τα ζώα.

Ο ορισμός του ύπνου, ή ακόμα και της ξεκούρασης, μπορεί να είναι κάπως δύσκολος σε είδη όπως τα κητώδη και τα αποδημητικά πτηνά που έχουν εξελίξει την ασυνήθιστη πρακτική του μονοσφαιρικού ύπνου, όπου μόνο ο μισός εγκέφαλος κοιμάται κάθε φορά. Στα κητώδη αυτό δεν οφείλεται μόνο στη συνεχή ανάγκη τους για κίνηση, αλλά και στο να τους επιτρέπει να αναπνέουν οικειοθελώς και όχι αυτόματα όπως κάνουμε εμείς.

Αυτό το γνωρίζουμε από μελέτες ύπνου σε κητώδη σε αιχμαλωσία. Ωστόσο, οι υλικοτεχνικοί περιορισμοί της προσπάθειας μελέτης αυτού σε ζώα που περνούν μόνο ένα κλάσμα του χρόνου τους στην επιφάνεια του ωκεανού έχουν περιορίσει τις έρευνες αυτής της συμπεριφοράς στην άγρια ​​φύση σε λίγες μόνο ανέκδοτες αναφορές. Έχουμε λοιπόν ελάχιστη ιδέα για το πού ή πότε κοιμούνται τα κητώδη.

Ευτυχώς, οι συσκευές σήμανσης έχουν πλέον αναπτυχθεί σε σημείο όπου τα δεδομένα που συλλέγονται από άγρια ​​ζώα μπορούν να αξιολογηθούν με βάση δημοσιευμένα κριτήρια για τον καθορισμό της συμπεριφοράς του ύπνου. Το 2010 και το 2011, το 2010 και το 2011, χρησιμοποιήθηκαν επτά ακουστικά και υψηλής ανάλυσης καταγραφικά δεδομένων συμπεριφοράς σε φώκαινες, δημιουργώντας συνδυασμένες εγγραφές ακουστικής-συμπεριφορικής διάρκειας έως και 72 ωρών.

Η ανάλυση των συνδυασμένων πληροφοριών που παρήχθησαν αποκάλυψε καταδύσεις με σε μεγάλο βαθμό παραβολικό σχήμα που είχαν σημαντικά μειωμένη βιοακουστική δραστηριότητα και ένα στερεότυπο, χαμηλής ενέργειας μοτίβο συμπεριφοράς (που πληρούσε 2 κριτήρια για ύπνο). Σχεδόν οι μισές από τις παραβολικές καταδύσεις στερούνταν φωνής (κλικ ηχοεντοπισμού) και ο ρυθμός κλικ που κανονικοποιήθηκε σε μέσο όρο ατομικού ζώου ήταν επίσης σημαντικά χαμηλότερος από ό,τι κατά τη διάρκεια άλλων καταδύσεων. Περιλάμβαναν χαμηλούς ρυθμούς κατακόρυφης ανάβασης και καθόδου, περιείχαν λιγότερες στροφές, στροφές και κύλιση και ήταν συγκριτικά πολύ αμετάβλητες στο μέγιστο βάθος τους, όντας σε μεγάλο βαθμό εντός 1 m από 7 m σε βάθος (ανταποκρίνονταν σε ένα επιπλέον κριτήριο:μια ειδική «θέση» για τη συμπεριφορά).

Παρόμοιες καταδύσεις μπορούν να φανούν στη βιβλιογραφία για άλλα είδη (π.χ. φώκαινες χωρίς πτερύγια και φάλαινες με ράμφος), αν και πολλές τέτοιες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στις πιο ενεργητικές καταδύσεις αναζήτησης τροφής στα αρχεία τους. Αυτό δείχνει ότι για την κατάλληλη προστασία των κητωδών σύμφωνα με τους νόμους παγκοσμίως, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες σε αυτές τις καταδύσεις σε διάφορα είδη.

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες συνέπειες αυτής της εργασίας. Οι φώκαινες σε αυτή τη μελέτη περνούσαν έως και το 18% του χρόνου τους υποβρύχια συμμετέχοντας σε αυτές τις καταδύσεις και το έκαναν για περιόδους που εκτείνονταν σε τουλάχιστον 24 λεπτά σε διάρκεια. Αυτό αντιπροσωπεύει μια περίοδο κατά την οποία θα ήταν μη ανιχνεύσιμα από τα παθητικά συστήματα ακουστικής παρακολούθησης είτε για σκοπούς έρευνας είτε για μετριασμό. Επιπλέον, χωρίς ηχοεντοπισμό σε κανονικά επίπεδα, οι φώκαινες που συνεχίζουν να κινούνται, αν και αργά, δεν θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν εμπόδια όπως τα δίχτυα ψαρέματος. Αυτό τα αφήνει πιο ευάλωτα σε παρεμπίπτοντα αλιεύματα σε δίχτυα ψαρέματος στα κατάλληλα βάθη.

Ανεξάρτητα από το πώς ακριβώς αλληλεπιδρά η ανθρώπινη δραστηριότητα με αυτές τις καταδύσεις, είναι πιθανό οι εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα να έχουν υποτιμήσει τις πιθανές επιπτώσεις στα κητώδη ως ύπνου, με όλες τις σχετικές αυξημένες ευπάθειες, και η διακοπή της έχει λάβει ελάχιστη ή καθόλου προσοχή.

Αυτά τα ευρήματα περιγράφονται στο άρθρο με τίτλο Σιωπηλή φώκαινα:πιθανή συμπεριφορά ύπνου που εντοπίστηκε σε φώκαινες άγριων λιμανιών, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Animal Behaviour. Αυτή η εργασία διεξήχθη από τους Andrew J. Wright, Tomonari Akamatsu, Signe Sveegaard, Rune Dietz, Kim Mouritsen και Jonas Teilmann από το Aarhus University και Tomonari Akamatsu από το Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών Επιστήμης Αλιείας.

Αναφορές:

1.  Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. (1992). Οδηγία της ΕΚ για τους οικοτόπους. Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης ​​Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ανακτήθηκε από τη διεύθυνση http://ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdirective/index_en.htm.
2.  Akamatsu, T., Wang, D., Wang, K., Li, S., &Dong, S. (2010). Σάρωση σόναρ κυλιόμενων φώκαινων κατά τη διάρκεια καταδύσεων σύλληψης θηραμάτων. Journal of Experimental Biology, 213, 146e152. https://doi.org/10.1242/jeb.037655.
3.  Aguilar De Soto, N., Madsen, P. T., Tyack, P., Arranz, P., Marrero, J., Fais, A., et al. (2012). Χωρίς ρηχές κουβέντες:Κρυπτική στρατηγική στη φωνητική επικοινωνία των φαλαινών του Blainville. Marine Mammal Science, 28(2), E75eE92. http://onlinelibrary.wiley.com/wol1/doi/10.1111/j.1748-7692.2011.00495.x/full.
4.  Tyack, P. L., Johnson, M., Aguilar de Soto, N., Sturlese, A., &Madsen, P. T. (2006). Ακραία κατάδυση φαλαινών με ράμφος. The Journal of Experimental Biology, 209, 4238e4253. https://doi.org/10.1242/jeb.02505.