Το Hubble βρίσκει μια τεράστια δεξαμενή αερίου κοντά στον Γαλαξία
Ο Γαλαξίας μπορεί να βρήκε λύση για την έλλειψη αερίου. Οι αστρονόμοι είχαν υπολογίσει ότι ο εγχώριος γαλαξίας μας διαθέτει μόνο αρκετό καύσιμο για να δημιουργήσει νέα αστέρια για μερικά μόνο δισεκατομμύρια χρόνια ακόμη. Αλλά οι επιστήμονες ανακάλυψαν τώρα ότι ένα μακρύ ρεύμα αερίου που πέφτει στον Γαλαξία είναι τέσσερις φορές πιο μαζικό από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως και θα μπορούσε να τροφοδοτήσει την αστρική σταδιοδρομία του γαλαξία μας για πολύ καιρό ακόμη.
"Είναι μια πολύ όμορφη μελέτη με εκπληκτικά αποτελέσματα", λέει ο Leo Blitz από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, ένας αστρονόμος που δεν συμμετείχε στο έργο.
Ο αστρονόμος Andrew Fox του Επιστημονικού Ινστιτούτου του Διαστημικού Τηλεσκοπίου στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ και οι συνεργάτες του έκαναν την ανακάλυψη μελετώντας ένα ρεύμα αερίου που χύνεται από δύο κοντινούς γαλαξίες, τα Μεγάλα και τα Μικρά Νέφη του Μαγγελάνου, που περιφέρονται γύρω από τον Γαλαξία μας. Το χαμένο αέριο του Μαγγελάνου εκτείνεται σε περισσότερα από μισό εκατομμύριο έτη φωτός στο διάστημα και μεγάλο μέρος του θα πέσει στον δίσκο του γαλαξία μας, προμηθεύοντας καύσιμο για νέα αστέρια. Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν αυτό το αέριο πριν από πολύ καιρό επειδή περιέχει υδρογόνο, το πιο άφθονο στοιχείο στο διάστημα.
Αλλά αυτό το αέριο δεν είναι πάντα εύκολο να εντοπιστεί. Κυκλοφορεί σε διάφορες ποικιλίες. Το ένα είναι μια ουδέτερη ή μη ιονισμένη μορφή, στην οποία κάθε πρωτόνιο έχει ένα ηλεκτρόνιο. Αυτός ο τύπος αερίου εκπέμπει ραδιοκύματα μήκους 21 εκατοστών που τα ραδιοτηλεσκόπια εντοπίζουν εύκολα. Αλλά το αέριο έρχεται επίσης σε μια ιονισμένη μορφή, στην οποία τα ηλεκτρόνια είναι απαλλαγμένα από πρωτόνια. Αυτός ο τύπος αερίου δεν εκπέμπει αυτά τα ραδιοκύματα και έτσι μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστεί.
Για να δει αν αυτός ο δεύτερος τύπος αερίου έπεφτε στον Γαλαξία από τα Νέφη του Μαγγελάνου, η ομάδα του Fox χρησιμοποίησε δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Οι αστρονόμοι εξέτασαν 69 μακρινούς κβάζαρ και ενεργούς γαλαξίες που βρίσκονται πίσω από το αέριο, για να μετρήσουν πόσο απορροφά από το υπεριώδες φως ιονισμένο αέριο από τα Νέφη του Μαγγελάνου.
Προς έκπληξή τους, ο Fox και οι συνεργάτες του εντόπισαν τόση απορρόφηση του υπεριώδους φωτός του φόντου που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το Ρεύμα του Μαγγελάνου πρέπει να περιέχει πολύ περισσότερο ιονισμένο αέριο από ουδέτερο αέριο. Στο The Astrophysical Journal , η ομάδα τετραπλασιάζει την εκτιμώμενη ποσότητα αερίου που έχουν χάσει τα σύννεφα του Μαγγελάνου. Ενώ προηγούμενες εργασίες έδειξαν ότι το αέριο υδρογόνο είχε μισό δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερη μάζα από τον ήλιο, η ομάδα του Fox υπολογίζει τον αριθμό σε 2 δισεκατομμύρια ηλιακές μάζες. Επειδή το αέριο περιέχει επίσης άλλα στοιχεία —ειδικά ήλιο, το δεύτερο πιο άφθονο στοιχείο στο σύμπαν— το γενικό σύνολο πλησιάζει τα 3 δισεκατομμύρια και είναι ακόμα μεγαλύτερο εάν μεγάλο μέρος του ρεύματος βρίσκεται μακρύτερα από τα Νέφη του Μαγγελάνου, όπως υποπτεύονται οι αστρονόμοι.
«Είναι η καλύτερη δουλειά που έγινε ποτέ» για τη μέτρηση της μάζας του Ρεύματος του Μαγγελάνου, λέει ο αστρονόμος Bruce Elmegreen του τμήματος έρευνας της IBM στο Yorktown Heights της Νέας Υόρκης. «Υπάρχουν περισσότερα από αρκετά για να διατηρηθεί ο ρυθμός σχηματισμού άστρων [του Γαλαξία] στην τρέχουσα τιμή του». Έτσι, ο γαλαξίας μας μπορεί να συνεχίσει να δημιουργεί νέους ήλιους μακριά στο μέλλον.
Όλα αυτά είναι εξαιρετικά για τον Γαλαξία μας, αλλά τι γίνεται με άλλους σπειροειδείς γαλαξίες που αντιμετωπίζουν ελλείψεις αερίου; «Είμαστε πολύ άτυποι», λέει η Fox. Οι περισσότερες άλλες γιγάντιες σπείρες δεν διαθέτουν μεγάλους, κοντινούς, πλούσιους σε αέρια δορυφορικούς γαλαξίες, όπως τα σύννεφα του Μαγγελάνου. Αλλά η Fox υποπτεύεται ότι και άλλες γιγάντιες σπείρες αναπληρώνονται όταν δορυφόροι πλούσιοι σε αέριο πέφτουν προς το μέρος τους. τυχαίνει να ζούμε σε έναν από τους λίγους γαλαξίες όπου συμβαίνει αυτή η διαδικασία σήμερα, δίνοντας στους αστρονόμους μια θέση δίπλα στο δαχτυλίδι για τον ανεφοδιασμό ενός γιγάντιου γαλαξία.
