Ερευνητής εξωπλανητών βραβεύτηκε για πρωτοποριακή εργασία
Ο ερευνητής εξωπλανητών Ignas Snellen — καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Leiden στην Ολλανδία — έλαβε το βραβείο Hans Sigrist 2019 για την καινοτόμο εργασία του στον τομέα της έρευνας εξωπλανητών. Η απονομή του βραβείου στον Snellen έρχεται στο τέλος ενός έτους που σηματοδότησε επίσης την αναγνώριση από την Επιτροπή Νόμπελ της πρώτης παρατήρησης ενός εξωπλανήτη που περιστρέφεται γύρω από ένα αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο, απονέμοντας στους ανακαλυπτές του Michel Mayor και Didier Queloz το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2019.
Το μήνυμα από την επιστημονική κοινότητα φαίνεται να είναι ξεκάθαρο, η έρευνα για εξωπλανήτες είναι ένα πεδίο που πρέπει να παρακολουθήσετε. Με την εκτόξευση του δορυφόρου CHEOPS, αργότερα αυτόν τον μήνα και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θα εκτοξευθεί το 2021, η εφαρμοσμένη επιστήμη ανταποκρίνεται επιτέλους στις φιλοδοξίες των αστρονόμων για δεκαετίες – την ανακάλυψη ολοένα και περισσότερων διαφορετικών κόσμων έξω από το ηλιακό μας σύστημα.
Επιπλέον, η δελεαστική πιθανότητα να πιάσουμε μια φευγαλέα ματιά μιας ιδέας ότι δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν φαίνεται πιο κοντά από ποτέ στην πραγματοποίηση.
Όμως, όπως εξηγεί ο Snellen, τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν πολύ διαφορετικά γι 'αυτόν, η πτώση σε έρευνα εξωπλανητών ήταν κάτι σαν ένα ευτυχές ατύχημα:«Έκανα πολύ διαφορετική έρευνα, δούλευα με γαλαξίες», λέει. «Δεν ήξερα πραγματικά πού πήγαινε η έρευνά μου. Τότε μου ζητήθηκε να παρουσιάσω ένα εργαστήριο για εξωηλιακούς πλανήτες».
Παρά τη γαλήνη που υπάρχει, ο Snellen λέει ότι αναγνώρισε την πιθανή ανάπτυξη για το νεαρό πεδίο σχεδόν αμέσως. «Σκέφτηκα «ουάου, τι καταπληκτικό πεδίο!»»
Και η απόφαση του Σνέλεν να συνεχίσει την έρευνα για εξωπλανήτες σχετίζεται έμμεσα με τους νικητές του βραβείου Νόμπελ, Mayor και Queloz. "Αυτό ήταν το 2001, επομένως η έρευνα για εξωπλανήτες ήταν ακόμα σε αρχικό στάδιο, αλλά ο πρώτος διερχόμενος εξωπλανήτης είχε ανακαλυφθεί καθώς και μερικοί άλλοι."
Παρά το γεγονός ότι μόνο ένας ελάχιστος εξωπλανήτης είχε ανακαλύφθηκε όταν ο Snellen ξεκίνησε την έρευνά του στο πεδίο πριν από λιγότερο από δύο δεκαετίες, ο κατάλογος των εξωηλιακών πλανητών της NASA αριθμεί πλέον τους 4.000. Σαφώς, αυτό είναι μια εκπληκτική απεικόνιση του πόσο γρήγορα έχει προχωρήσει το πεδίο σε αυτό το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Η εργασία του Snellen επικεντρώνεται στην αξιολόγηση της ατμοσφαιρικής σύνθεσης των εξωπλανητών. Αυτό είναι δυνατό να γίνει όταν ένας πλανήτης περνά μπροστά –ή «διέρχεται»– από το μητρικό του αστέρι. Η ατμόσφαιρα του πλανήτη απορροφά το φως από το αστέρι σε συγκεκριμένα μήκη κύματος. Καθώς τα χημικά στοιχεία απορροφούν και εκπέμπουν φως σε συγκεκριμένες συχνότητες, το προκύπτον φάσμα φωτός σχηματίζει ένα ξεχωριστό «δακτυλικό αποτύπωμα» με το οποίο μπορούν να αναγνωριστούν.
Αυτή η μέθοδος φασματοσκοπίας διέλευσης υπόσχεται πολλά όσον αφορά τον εντοπισμό πιθανών «βιοδεικτών» όπως το μοριακό οξυγόνο, το νερό και το μονοξείδιο του άνθρακα.
Καθώς το βραβείο Hans Sigrist έχει σχεδιαστεί ειδικά για να αναγνωρίζει επιστήμονες στη μέση της καριέρας τους αντί να λειτουργεί ως βραβείο τύπου «επίτευξης ζωής», είναι σωστό ο αποδέκτης του να έχει ξεκάθαρα τα μάτια του για τους μελλοντικούς στόχους. Και, ευτυχώς, το μέλλον είναι λαμπρό για την έρευνα εξωπλανητών.
Το τηλεσκόπιο CHEOPS του ESO εκτοξεύεται στις 17 Δεκεμβρίου με την αποστολή του να εντοπίσει κοντινούς, μικρούς βραχώδεις εξωπλανήτες. Ο Snedden επισημαίνει τον ρόλο της αποστολής ως ένα σημαντικό πρώτο βήμα στην έρευνα για εξωπλανήτες, βοηθώντας στην επιλογή στόχων για περαιτέρω διερεύνηση των ερευνητών.
Αλλά τα δύο έργα για τα οποία ο Snellen είναι πιο ενθουσιασμένος και η εκτόξευση του τηλεσκοπίου James Webb το 2021 και η ολοκλήρωση του εύστοχα ονομαζόμενου εξαιρετικά μεγάλου τηλεσκοπίου διαμέτρου 39 μέτρων (ELT) που έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί το 2025 .
Αυτοί οι πλανήτες θα εξακολουθούν να διαφέρουν αρκετά από τη Γη, εξηγεί ο Snellen, εξηγώντας ότι, για παράδειγμα, θα είναι πολύ θερμότεροι από τον πλανήτη μας. «Το συναρπαστικό είναι ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη αν αυτοί οι μικροί βραχώδεις πλανήτες μπορούν πραγματικά να κρατήσουν μια ατμόσφαιρα», λέει ο Snellen.
Ο ερευνητής καταλήγει επισημαίνοντας ότι οι επτά πλανήτες που μοιάζουν με τη Γη του συστήματος Trappist-1 είναι πολύ πιθανό οι πρώτοι στόχοι για περαιτέρω έρευνα. Μια συναρπαστική προοπτική, δεδομένου ότι τουλάχιστον τρεις από αυτούς τους πλανήτες πιστεύεται ότι υπάρχουν στην «κατοικήσιμη ζώνη» αυτού του συστήματος – μια περιοχή όπου το νερό μπορεί να υπάρχει ως υγρό, βασικό συστατικό για τη ζωή.
Μια από τις πιο υποσχόμενες προοπτικές για την ανακάλυψη υγρού νερού στο σύστημα Trappist-1 είναι ο Trappist-1e, ένας εξωπλανήτης που είναι ελαφρώς πιο πυκνός από τη Γη. Καθώς το υγρό νερό απαιτεί μια θερμοκρασία που δεν είναι πολύ ζεστή και όχι πολύ κρύα, καθώς και μια ορισμένη ποσότητα πίεσης – το γεγονός ότι το Trappist-1e δέχεται περίπου την ίδια ποσότητα ακτινοβολίας από το αστέρι του με τη Γη και η βαρυτική του επίδραση ασκεί παρόμοια πίεση , φαίνεται ότι είναι ένα ασφαλές στοίχημα για την πρόβλεψη ότι θα βρεθεί υγρό νερό εκεί.
Φυσικά, η ιδέα της ανακάλυψης υγρού νερού ανάμεσα στα αστέρια και της σύγκρισης με τη Γη οδηγεί, αναπόφευκτα στο ερώτημα που θα μπορούσε να έχει οποιοδήποτε από αυτά οι πλανήτες φιλοξενούν επίσης ζωή;
Ο Snellen προτρέπει να είστε προσεκτικοί, σημειώνοντας ότι ακόμη και αν βρεθούν αυτοί οι βιοδείκτες, απέχει πολύ από την επιβεβαίωση του «Ιερού Δισκοπότηρου» της έρευνας για εξωπλανήτες:την παρουσία εξωγήινης ζωής.
Το βραβείο Hans Sigrist θεσπίστηκε το 1994 για να αναγνωρίσει επιστήμονες στα μέσα της καριέρας τους, οι οποίοι έχουν ακόμη πολύ χρόνο στη σταδιοδρομία τους για να κάνουν περαιτέρω σημαντικές συνεισφορές στον τομέα τους. Μέχρι στιγμής, δύο από τους προηγούμενους παραλήπτες έχουν γίνει βραβευμένοι με Νόμπελ αργότερα στην καριέρα τους.
Σε σχέση με το βραβείο, ο Snellen θα λάβει 100.000 CHF –περίπου 100.000 $– για να βοηθήσει στην περαιτέρω έρευνά του. Αποδεχόμενος το βραβείο του, ο Snellen ευχαρίστησε αρχικά την ομάδα ερευνητών που τον στήριξαν στην έρευνά του την τελευταία δεκαετία.
