Διαχρονική μεταβλητότητα βροχοπτώσεων κατά μήκος των περιοχών της Κεντρικής Μεσογείου της Απουλίας και των Ιονίων Νήσων

Το Ιόνιο Πέλαγος (Εικ.1α) είναι μια ιδιαίτερα δυναμική περιοχή όπου εξελίσσονται πολλές γεωδυναμικές, ωκεανογραφικές και κλιματικές διεργασίες. Η παρακολούθηση της βροχόπτωσης κατά μήκος αυτής της περιοχής στοχεύει στη μελέτη της κλιματικής μεταβλητότητας της Μεσογείου και εμπλέκεται με μια ευρεία ζώνη ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Το εκτιμώμενο μέσο ετήσιο πεδίο βροχόπτωσης κατά την περίοδο 1901-2015 απεικονίζεται στο Σχήμα 1β.

Η περιοχή της Απουλίας της Ιταλίας, μαζί με το σύμπλεγμα των Ιονίων Νήσων, αντιπροσωπεύουν ένα θαλάσσιο περιβάλλον που εκτείνεται μεσημβρινά κατά μήκος της κεντρικής Μεσογείου. Οι παρατηρήσεις βροχοπτώσεων από επίγειους σταθμούς χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα (ξεκινώντας ήδη από το 1809 στην Κέρκυρα), αλλά παρόλα αυτά είναι διαθέσιμες σε επιστημονικά εκμεταλλεύσιμη μορφή μετά τη δεκαετία του 1890 στα Επτάνησα και μετά τη δεκαετία του 1920 στην Απουλία. P>

Η πολυφασματική ανάλυση αποσύνθεσης της μηνιαίας σειράς βροχοπτώσεων από δέκα τοπικούς παράκτιους σταθμούς (Εικ.1α) έδειξε την επικράτηση μικτών κοσμικών τάσεων (+0,86 έως -0,65 mm /έτη ) στην Απουλία και σημαντικές αρνητικές τάσεις (−0,42 έως −2,70 mm/έτος ) στην ελληνική περιοχή του Ιονίου, στην πραγματικότητα αποτελείται από:(a ) πολυδεκαετικές διακυμάνσεις στα 35−60 έτη συναντήθηκε ιδιαίτερα στις ακτές της Αδριατικής και στα Ιόνια Νησιά και  (b ) δύο μεγάλες κλιματικές ασυνέχειες (απότομες μειώσεις) στο μέσο ετήσιο ύψος, που ανιχνεύθηκαν από κοινού από τους αλγόριθμους ομοιογένειας Homer και Acmant το 1962-64 στην περιοχή Οτράντο-Κέρκυρα (Εικ.2α) και το 1971-72 στη νότια περιοχή του Ιονίου. και τον Τάραντα (Εικ.2β). Το γεγονός του 1962-64 φαίνεται να συνδέεται με την παγκόσμια κλιματική αλλαγή της δεκαετίας του 1960 που προκλήθηκε από ωκεάνιες διεργασίες στον Βόρειο Ατλαντικό, ενώ το γεγονός του 1971-72 προκλήθηκε πιθανώς από την έναρξη της εξαιρετικής δραστηριότητας στη νότια ταλάντωση του Ελ Νίνιο. ENSO) κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μια μετατόπιση στο NAO (Ταλάντωση του Βορείου Ατλαντικού) στις αρχές της δεκαετίας του 1970, από αρνητικές σε επίμονες θετικές φάσεις.

Επιπλέον, σημαντικές λειτουργίες μεταβλητότητας στο οιονεί δεκαετία και μικρότερες κλίμακες (2,5−15 έτη ) κυριαρχούν στις διαχρονικές βροχοπτώσεις κατά μήκος του Κόλπου του Τάραντα και τα Ιόνια Νησιά , που αντιπροσωπεύουν το 20-60% της συνολικής διακύμανσης. Τέτοιοι τρόποι διαπιστώθηκε ότι είναι συνεπείς με τις παραλλαγές ENSO (όπως αντιπροσωπεύονται από τον δείκτη Southern Oscillation Index ή SOI) από τη δεκαετία του 1890 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1920 και από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 έως τη δεκαετία του 2000 (Εικ. 3α). Ο χειμώνας μεταβλητότητα υετού στα 6−9 έτη ολόκληρης της περιοχής επηρεάζεται έντονα από το NAO, ιδιαίτερα κατά μήκος των Ιονίων Νήσων, όπου οι τοπικοί πολυδεκαετικοί τρόποι αποκαλύπτουν περαιτέρω σημαντική αντιφασική συνοχή με το NAO (Εικ.3c,d).

Το ισχυρό sub-decadal η μεταβλητότητα που επικρατεί κυρίως στους παραθαλάσσιους σταθμούς του Ιονίου (οι οποίοι εκτίθενται ελεύθερα στη ροή αέρα τύπου νότιου σιρόκου) αποκαλύπτουν σημαντική σε φάση σύζευξη με το σκανδιναβικό μοτίβο (SCAND), ιδιαίτερα στον Κόλπο του Τάραντα, όπου εντοπίστηκε μια εξαιρετικά ισχυρή λειτουργία για 2,3 έτη στο Leuca, αντιπροσωπεύοντας το 40% της τοπικής διακύμανσης βροχοπτώσεων. Κατά μήκος της ακτής της Αδριατικής της Απουλίας, οι κύριες παραλλαγές βροχοπτώσεων εντοπίζονται σε κλίμακες δύο δεκαετιών. Αυτές οι λειτουργίες φαίνεται να συσχετίζεται με το ENSO (Εικ. 3β), το πρότυπο του Ανατολικού Ατλαντικού και πιθανώς με την εγγενή μεταβλητότητα του Ατλαντικού Ωκεανού. Η ισχυρή λειτουργία στα 10−11 έτη στο Οτράντο (Εικ.2α) πιθανώς συνδέεται με τη μετάβαση από τον Κόλπο του Τάραντα στο κλιματικό καθεστώς των ακτών της Αδριατικής.

Αυτά τα ευρήματα περιγράφονται πιο αναλυτικά στο άρθρο με τίτλο Variability modes of precipitation along a Central Mediterranean area and them them with ENSO NAO και άλλα κλιματικά πρότυπα, που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Atmospheric Research . Η εργασία αυτή έγινε από τον Αναστάσιο Καλαμέρη από το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Ιονίων Νήσων, τον Ezio Ranieri από το Πολυτεχνείο του Μπάρι, τη Δήμητρα Φούντα από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και την Caroline Norrant από το Πανεπιστήμιο της Λιλ.

Αναφορές

1. Mantovani E, Cenni N, Albarello D, Viti M, Babbucci D, Tamburelli C, D’Onza F (2001):Αριθμητική προσομοίωση του παρατηρούμενου πεδίου παραμόρφωσης στην περιοχή της κεντρικής-ανατολικής Μεσογείου. Journal of Geodynamics 31:519–556.
2. Goes S, Giardini D, Jenny S, Hollenstein C, Kahle H-G, Geiger A (2004):Μια πρόσφατη τεκτονική αναδιοργάνωση στη νότια-κεντρική Μεσόγειο. Earth and Planetary Science Letters 226:335–345.
3. Ganas A, Marinou A, Anastasiou D, Paradissis D, Papazissi K, Tzavaras P, Drakatos G (2013):εκτιμήσεις παραμόρφωσης φλοιού στο κεντρικό και βόρειο Ιόνιο Πέλαγος που προέρχονται από GPS, Ελλάδα:αποτελέσματα 3 ετών από το NOANET συνεχή δεδομένα δικτύου. Journal of Geodynamics 67:62– 71
4. Borzelli GLE., Gačić M, Cardin V, and Civitarese G (2009):Eastern Mediterranean Transient and reversal of the Ionian Sea circulation. Geophysical Research Letters 36:L15108.
5. Gačić M, Schroeder K, Civitarese G, Cosoli S, Vetrano A, and Eusebi Borzelli GL (2013):Η αλατότητα στο κανάλι της Σικελίας επιβεβαιώνει το ρόλο του Διτροπικού Ταλαντωτικού Συστήματος Αδριατικής-Ιονίου (BiOS) στη διαμόρφωση της δεκαετιακής μεταβλητότητας της μεσογειακής ανατροπής κυκλοφορίας. Ocean Science 9:83–90.
6. Μετεωρολογικό Γραφείο (1962):Weather in the Mediterranean I. General Meteorology (2 έκδοση). MO 391b, HMSO, Λονδίνο, 362 σελ.
7. Μαχέρας Π, Μπαλαφούτης Χ, Βαφειάδης Μ (1992):Κατακρήμνιση στην Κεντρική Μεσόγειο κατά τον περασμένο αιώνα. Theoretical and Applied Climatology 45:209-216.
8. Buttafuoco G, Caloiero T και Coscarelli R (2011):Χωρικά και χρονικά μοτίβα της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης σε δεκαετή χρονική κλίμακα στη νότια Ιταλία (περιοχή Καλαβρίας). Theoretical and Applied Climatology 105(3-4) :431-444.
9. Καλημέρης Α, Φούντα Δ, Γιαννακόπουλος Γ, Πιέρρος Φ (2011):Μακροπρόθεσμη μεταβλητότητα βροχοπτώσεων στα Ιόνια Νησιά (Κεντρική Μεσόγειος):Ανάλυση κλιματικού σήματος και μελλοντικές προβλέψεις. Theoretical and Applied Climatology 109:51-72.
10. Kalimeris A, Ranieri E, Founda D και Norrant C (2017):Τρόποι μεταβλητότητας βροχοπτώσεων κατά μήκος μιας περιοχής της Κεντρικής Μεσογείου και οι σχέσεις τους με το ENSO, το NAO και άλλα κλιματικά πρότυπα. Atmospheric Research 198:56-80.
11. Kotinis-Zambakas SJ, Repapis CC, Philandras CM, and Nastos PTh (1996):Σύνταξη των υφιστάμενων Μετεωρολογικών παρατηρήσεων της πόλης της Κέρκυρας (1809-1990), No II:Κατακρήμνιση. Εκδόσεις Ακαδημίας Αθηνών 15:1-46.
12. Ghil M, Allen MR, Dettinger MD, Ide K, Kondrashov D, Mann ME, Robertson AW, Saunders A, Tian Y, Varadi F, and Yiou P (2002):Προηγμένες φασματικές μέθοδοι για κλιματικές χρονοσειρές. Reviews of Geophysics 40:1-41.
13. Mestre O, Domonos P, Picard F, Auer I, Robin S, Lebarbier E, Bohm R, Aguilar E, Guijarro J, Vertachnik G, Klancar M, Dubuisson B, and Stepanek P (2013):HOMER:a homogenization λογισμικό – μέθοδοι και εφαρμογές. Időjárás, Quarterly Journal of the Hungarian Meteorological Service 117:47−67.
14. Δομόνκος Π (2015):Ομογενοποίηση χρονοσειρών βροχοπτώσεων με ACMANT. Theoretical and Applied Climatology 122:303-314.
15. Baines PG and Folland CK (2007):Στοιχεία για μια ταχεία παγκόσμια κλιματική αλλαγή στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Journal of Climate 20:2721–2744.
16. Allan RJ (2000):ENSO και κλιματική μεταβλητότητα τα τελευταία 150 χρόνια, στο Diaz HF και Markgraf V (επιμέλεια) «El-Niño and the Southern Oscillation – Multiscale variability and global and περιφερειακές επιπτώσεις». Cambridge University Press, σελ. 3-55.