Αλλαγές κάλυψης γης στα βουνά της Κεντρικής Ευρώπης:Μελέτη περίπτωσης του Šumava
Τα βουνά της Κεντρικής Ευρώπης καλύπτονται κυρίως από δάση. Η νορβηγική ερυθρελάτη είναι το πιο συχνά απαντώμενο είδος και το πιο προσβεβλημένο είδος. Οι ανεμοθύελλες και οι επακόλουθες εστίες εντόμων είναι δύο κύριες διαταραχές που επηρεάζουν τη δομή, τη σύνθεση, τον πλούτο των ειδών και γενικά τις αλλαγές της κάλυψης του εδάφους.
Το Εθνικό Πάρκο Šumava (NP) είναι το μεγαλύτερο στην Τσεχία. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Τσεχίας. Το τοπίο του κεντρικού τμήματος της Šumava αποτελείται από ένα μωσαϊκό από επίπεδες δασωμένες κορυφογραμμές και ένα οροπέδιο με τύρφη και λιβάδια. Μαζί με το Bavarian Forest NP στη Γερμανία, αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες προστατευόμενες δασικές περιοχές στην Κεντρική Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του κομμουνισμού (1948 – 1989) το τμήμα της Τσεχίας προστατεύτηκε από στρατιωτικό καθεστώς και η περιοχή προστατεύτηκε από την ανθρώπινη επέμβαση. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, το NP ιδρύθηκε το 1991 σε 680 χλμ.
Η ανεμοθύελλα Kyrill επηρέασε την περιοχή τον Ιανουάριο του 2007. Το γεγονός ξεκίνησε δυναμικές αλλαγές κάλυψης γης μεταξύ των ετών 2006 και 2012. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν λεπτομερή δεδομένα αερομεταφερόμενων για να αναλύσουν και να ποσοτικοποιήσουν τις αλλαγές κάλυψης γης.
Στην αρχή, η ανεμοθύελλα Kyrill είχε σχετικά μικρό αντίκτυπο — τα απροσδόκητα αυξήθηκαν κατά 4,73 km (0,69% του Šumava NP) το 2007. Αλλά καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου, το κωνοφόρο δάσος μείωσε το ποσοστό του από 56,55% σε 48,27% (μεταξύ 2006 και 2012). Αυτή είναι μια κυρίαρχη διαδικασία σε όλη την περίοδο. Τι συνέβη? Ένα νέο νεκρό δάσος προήλθε από το 2008 στη γειτονιά των απροσδόκητων καταιγίδων από την ανεμοθύελλα Kyrill. Μεταξύ 2008 και 2009, το δάσος κωνοφόρων έχασε 12,43 χλμ. και εντοπίστηκαν 10,03 χλμ. από το νέο νεκρό δάσος. Αυτό αντιπροσωπεύει τη συντριπτική πλειονότητα των αλλαγών σε περιοχές μη παρέμβασης του ΝΠ, όπου το δάσος κωνοφόρων μετατράπηκε σε νεκρό δάσος. Η προσβολή από σκαθάρια του φλοιού προκάλεσε νέα νεκρά δάση και ειδικά κατά την περίοδο προσβολής (2008 – 2011) τα μπαλώματα ήταν χωρικά συστάδες. Πάνω από το 80% των νέων συστάδων ήταν σε απόσταση 100 μέτρων από το νεκρό δάσος των προηγούμενων ετών. Ωστόσο, στις ζώνες παρέμβασης διαχείρισης, τα νέα καθαρά και τα καθαρά με νεκρό ξύλο αύξησαν το ποσοστό τους. Μεταξύ των ετών 2011 και 2012, όλες οι διαδικασίες επιβραδύνθηκαν και ξεκίνησε η αναγέννηση των δασών.
Συνοψίζοντας, άλλαξαν 56,71 χιλιόμετρα κωνοφόρων δάσους. Η ανεμοθύελλα Kyrill πυροδότησε αλλαγές και τα απροσδόκητα πλήγματα χρησίμευσαν ως πηγή προσβολής από σκαθάρια. Το ξέσπασμα των σκαθαριών του φλοιού ξεκίνησε το 2008 και δημιούργησε 34,23 χιλιόμετρα νέου νεκρού δάσους. Αντίθετα, σε αυτό αντέδρασαν η υλοτομία και η δημιουργία νέων σκαφών (21,23 χλμ.) και καθαρισμών με νεκρό ξύλο (13,07 χλμ.). Τόσο οι ανθρώπινες όσο και οι φυσικές διαταραχές επηρέασαν σχεδόν το ίδιο ποσοστό έκτασης, αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των αλλαγών στις ζώνες παρέμβασης (νέες σαφείς τομές) και στις ζώνες μη επέμβασης (νέο νεκρό δάσος).
Επιπλέον, τα αποτελέσματα άλλων μελετών υποδηλώνουν ότι η αναγέννηση είναι πιο επιτυχημένη σε νεκρά δάση και σε ζώνες μη επέμβασης. Παρόλα αυτά, από την αρχή, οι προσβολές από σκαθάρια φλοιού NP αντιμετωπίζονται με ανθρώπινη παρέμβαση, η οποία εξακολουθεί να είναι νόμιμη στο NP. Επιπλέον, ο κατακερματισμός και η διαφορετική διαχείριση της ζώνης παρέμβασης και μη παρέμβασης δεν επιτρέπουν φυσικές διαδικασίες σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Αυτά τα ευρήματα περιγράφονται στο άρθρο με τίτλο Πρόσφατη αλλαγή κάλυψης γης μετά την ανεμοθύελλα Kyrill στο Šumava NP, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Applied Geography. Αυτή η εργασία διεξήχθη από τους Tomáš Janík και Dušan Romportl από το Charles University.
Αναφορά:
- Janík, T., &Romportl, D. (2018). Πρόσφατη αλλαγή κάλυψης γης μετά την ανεμοθύελλα Kyrill στο Šumava NP. Εφαρμοσμένη Γεωγραφία , 97 . https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0143622817306896
