Είναι δυνατή η φυσική ανάκαμψη ενός τροπικού δάσους σε μια ανθρωπογενή σαβάνα;
Η αστικοποίηση, η εκμετάλλευση ξυλείας και η ανάγκη για γεωργική γη έχει οδηγήσει σε αποψίλωση των δασών στην Κεντρική Αφρική. Μια ευρέως διαδεδομένη τεχνική για τον καθαρισμό της πυκνής βλάστησης είναι η σκόπιμη καύση. Αυτό όχι μόνο προετοιμάζει τη γη για καλλιέργεια, αλλά προσελκύει επίσης τα ζώα στην ετήσια φρέσκια βλάστηση. Ωστόσο, αυτή η επαναλαμβανόμενη καύση δημιουργεί ανθρωπογενείς σαβάνες, ενώ τα τροπικά δάση μειώνονται.
Τα τροπικά τροπικά δάση περιέχουν τον μισό φυτικό άνθρακα στον κόσμο και παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη ρύθμιση του κλίματος αποθηκεύοντας περίσσεια CO2 από την ατμόσφαιρα. Όταν σταματήσει αυτή η σκόπιμη καύση, είναι πιθανό το τροπικό δάσος να επιστρέψει, ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για την ταχύτητα ανάκτησης των τροπικών δασών. Ο καθορισμός αυτού του ποσοστού επιστροφής είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά με το αυξημένο ενδιαφέρον και την προσοχή στα έργα REDD + – (Reduce Emission from Deforestation and Forest Degradation) καθώς και με την υποστήριξη των πρακτικών FLR (Forest Landscape Restoration).
Το 2005, το Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής (Βέλγιο &Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), το Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου (Πανεπιστήμιο της Γάνδης, Βέλγιο), η Υπηρεσία Βιολογίας του Ξύλου (Βασιλικό Μουσείο για την Κεντρική Αφρική, Βέλγιο) και το Εθνικό Ινστιτούτο Η «Etude et la Recherche Agronomique» (Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό) δημιούργησε ένα πείραμα για τον προσδιορισμό του ποσοστού ανάκτησης των τροπικών δασών και της δυνατότητας δέσμευσης άνθρακα των πυρκαγιών. Η έρευνα διεξήχθη σε ένα τμήμα σαβάνας στα νοτιότερα σύνορα του δάσους Mayombe, κοντά στα χωριά Manzonzi και Mao, που βρίσκονται κοντά στο καταφύγιο της UNESCO για τον άνθρωπο και τη βιόσφαιρα του Luki και περίπου 30 χλμ βόρεια της πόλης Boma (επαρχία του Κάτω Κονγκό, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό). Μέσα στη σαβάνα Manzonzi έκτασης 200 εκταρίων, το ετήσιο καθεστώς καύσης σταμάτησε σε μια περιοχή αποκλεισμού 88 εκταρίων και έγινε συμφωνία με τους ντόπιους για την αποφυγή καύσης και βόσκησης. Το 2010, πραγματοποιήθηκε η πρώτη απογραφή σε 37,2 εκτάρια (με βάση μόνιμα οικόπεδα). Κάθε δέντρο πάνω από μια ορισμένη διάμετρο μετρήθηκε και επισημάνθηκε. Το 2014 έγινε η ίδια απογραφή των οικοπέδων αυτών.
Σε μια περίοδο τεσσάρων ετών, η αύξηση των τυπικών δασικών ειδών ήταν 9 μίσχοι ανά εκτάριο ετησίως, ενώ τα τυπικά είδη σαβάνας μειώθηκαν με 16 μίσχους ανά εκτάριο ετησίως. Αυτό ήδη δείχνει ότι η βλάστηση της σαβάνας εξαφανίζεται ενώ η καταπάτηση του δάσους είναι καθ' οδόν. Αυτή η καταπάτηση εξαρτάται από τη δυνατότητα στρατολόγησης δασικών ειδών, η οποία ενισχύεται από την παρουσία του δάσους Mayombe. Ο ρυθμός ανάκτησης άνθρακα στα δάση υπολογίστηκε σε 0,62 Mg C ανά εκτάριο ανά έτος.
Το τρέχον απόθεμα άνθρακα στον αποκλεισμό συγκρίθηκε με το απόθεμα άνθρακα ενός τροπικού δάσους στο κοντινό αποθεματικό βιόσφαιρας Luki (19 μόνιμα οικόπεδα). Αυτό έδειξε ότι το απόθεμα άνθρακα ήταν ακόμα λιγότερο από το 5% της μέσης ποσότητας στο τροπικό δάσος. Ως εκ τούτου, εκτιμάται ότι η συνολική ανάκτηση άνθρακα στα δάση θα διαρκέσει τουλάχιστον 150 χρόνια. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες απογραφές για να βελτιωθούν αυτές οι μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις.
Ο αποκλεισμός Manzonzi είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πώς τα έργα REDD + – μπορούν να βελτιώσουν τόσο τη δέσμευση άνθρακα όσο και τη βιοποικιλότητα. Οι πρωτοβουλίες αναδάσωσης αποτελούν σημαντική στρατηγική για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η συνεχής παρακολούθηση και η συνεχής υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία τους.
