Το κόστος του μεριδίου των ΗΠΑ του ITER εξακολουθεί να είναι αβέβαιο, τονίζουν οι ομοσπονδιακοί ελεγκτές
Για τους υποστηρικτές του προβληματικού διεθνούς πειράματος σύντηξης, ITER, υπό κατασκευή στο Cadarache της Γαλλίας, ένας νέος έλεγχος του μέρους του έργου των Ηνωμένων Πολιτειών φέρνει πιο ανησυχητικά νέα. Πριν από δύο μήνες, αξιωματούχοι του Υπουργείου Ενέργειας (DOE) ανέφεραν ότι η συνεισφορά των Ηνωμένων Πολιτειών στο ITER —9% των ανταλλακτικών και του υλικού— θα κόστιζε 3,915 δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι εκτιμήσεων 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2008 και 1,122 δολαρίων δισεκατομμύρια το 2005, όταν οριστικοποιήθηκε η αρχική συμφωνία ITER. Τώρα, μια έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Γραφείο Λογοδοσίας της Κυβέρνησης (GAO) στις 5 Ιουνίου διαπιστώνει ότι ακόμη και αυτός ο αριθμός δεν είναι αξιόπιστος.
Αν και η εκτίμηση του DOE έχει κάποια δυνατά σημεία, αυτή και το συνοδευτικό χρονοδιάγραμμα ITER των ΗΠΑ δεν παρέχουν ένα αξιόπιστο σχέδιο ή «βασική γραμμή απόδοσης» για την εκτέλεση της κατασκευαστικής προσπάθειας των ΗΠΑ, διαπιστώνει η GAO. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο ότι βασίζονται σε ένα μη ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για το ITER στο σύνολό του. «Χωρίς ένα αξιόπιστο διεθνές χρονοδιάγραμμα έργων, η DOE δεν μπορεί να προτείνει ένα τελικό, σταθερό σχέδιο χρηματοδότησης για το έργο ITER των ΗΠΑ, ούτε μπορεί εύλογα να διαβεβαιώσει το Κογκρέσο ότι το κόστος του έργου δεν θα συνεχίσει να αυξάνεται και το χρονοδιάγραμμα δεν θα συνεχίσει να ολισθαίνει», αναφέρει η αναφορά.
Και ολίσθηση το πρόγραμμα έχει. Το 2005, ο ITER αναμενόταν να ξεκινήσει τις βασικές σειρές με βαριά ισότοπα υδρογόνου το 2013. Η DOE εκτιμά τώρα ότι αυτό δεν θα συμβεί μέχρι το 2033.
Η έκθεση έρχεται ως απάντηση στην ανησυχία του Κογκρέσου σχετικά με την έλλειψη βάσης του ITER των ΗΠΑ, η οποία είναι απαραίτητη για την κατασκευή οποιασδήποτε μεγάλης εγκατάστασης DOE ή κεφαλαίου. Αξιωματούχοι στο πρόγραμμα επιστημών της ενέργειας σύντηξης του DOE το υπόσχονταν εδώ και χρόνια. Όμως, τον Μάρτιο του 2013, αξιωματούχοι της DOE πρότειναν ότι η κατασκευή των αντικειμένων που κατασκευάζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για τον ITER θα μπορούσε να προχωρήσει πριν ολοκληρωθεί η βασική γραμμή, επειδή το έργο ITER των ΗΠΑ δεν ήταν τεχνικά κεφαλαιουχικό περιουσιακό στοιχείο, αλλά μάλλον εξοπλισμός για ένα διεθνές έργο. Αυτός ο ανορθόδοξος ισχυρισμός, που διατυπώθηκε στον προτεινόμενο προϋπολογισμό του Λευκού Οίκου για το οικονομικό έτος 2014, ο οποίος ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο, οδήγησε την Dianne Feinstein (D–CA) και τον Lamar Alexander (R–TN), την πρόεδρο και υψηλόβαθμο μέλος της Υποεπιτροπής Πιστώσεων της Γερουσίας για Ενέργεια και Ανάπτυξη νερού, αντίστοιχα, και άλλοι γερουσιαστές να ζητήσουν την έρευνα του GAO.
Η έλλειψη μιας βασικής γραμμής δεν είναι απλή τυπική, λέει ο Dale Meade, ένας φυσικός που συνταξιοδοτήθηκε από το DOE Plasma Physics Laboratory (PPPL) στο New Jersey. «Αυτό είναι το κλειδί για όλα» σε ένα μεγάλο έργο, λέει. «Ειλικρινά, η κοινότητα του fusion ήταν τόσο αναστατωμένη για αυτό όσο και η Γερουσία». Το χρονοδιάγραμμα κόστους του ITER είναι κρίσιμο για την υπόλοιπη ερευνητική προσπάθεια του DOE για τη σύντηξη, καθώς η συνεισφορά του ITER των ΗΠΑ έχει καταναλώσει όλο και μεγαλύτερο μέρος του συνολικού προϋπολογισμού σύντηξης. Για παράδειγμα, φέτος, η συνεισφορά ITER των ΗΠΑ ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων καταλαμβάνει σχεδόν το 40% του προϋπολογισμού των 505 εκατομμυρίων δολαρίων για τις επιστήμες της ενέργειας σύντηξης.
Από τη θετική πλευρά, η έκθεση GAO υποδηλώνει ότι μια εσωτερική αναθεώρηση DOE ήταν πιθανώς πολύ απαισιόδοξη όταν υπολόγιζε ότι το ITER των ΗΠΑ θα μπορούσε να κοστίσει έως και 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Και η έκθεση κάνει αρκετές συστάσεις που υποδηλώνουν ότι τα προβλήματα με το ITER των ΗΠΑ μπορεί να επιλυθούν αρκετά εύκολα. Συνιστά στις Ηνωμένες Πολιτείες να πιέσουν τον διεθνή οργανισμό ITER για να αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα διαχείρισης, να καταρτίσει βάση την προσπάθειά του μόλις υπάρξει ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για ολόκληρο το έργο και να αναπτύξει ένα στρατηγικό σχέδιο για τη σύντηξη των ΗΠΑ γενικά.
Ορισμένα από αυτά τα μέτρα έχουν ήδη ληφθεί, σύμφωνα με επιστολή προς τον GAO από την Patricia Dehmer, αναπληρώτρια διευθύντρια του Γραφείου Επιστήμης της DOE. Ο Dehmer συμφωνεί με όλες τις συστάσεις και σημειώνει ότι η DOE έχει ήδη αρχίσει να πιέζει για μεταρρυθμίσεις στη διαχείριση. Η ίδια η έκθεση GAO σημειώνει ότι ο οργανισμός ITER μπορεί να έχει χρονοδιάγραμμα μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο. Και ο Dehmer λέει ότι η DOE έχει ήδη ζητήσει από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Επιστημών Ενέργειας Σύντηξης (FESAC) να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδίου.
Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές αμφιβάλλουν ότι τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν τόσο απλά. Για παράδειγμα, υπό την ευθύνη της DOE προς τη FESAC, ο Dehmer ζητά από τους ερευνητές μόνο να δώσουν προτεραιότητα στις εγχώριες προσπάθειες και να μην εξετάσουν πώς να εξισορροπήσουν την εργασία στο ITER και τα έργα στο σπίτι. Αυτή η ισορροπία είναι «το μεγαλύτερο πρόβλημα και το να είναι εκτός τραπεζιού νομίζω ότι είναι απλώς λάθος», λέει ο Μάρτιν Γκρίνβαλντ, φυσικός στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης στο Κέμπριτζ. Ο Meade, ο οποίος υπηρέτησε στη FESAC μέχρι πέρυσι, σημειώνει ότι, δεδομένων των ορίων στην εξουσία του οργανισμού ITER, το επόμενο πρόγραμμα ενδέχεται να μην είναι πιο αξιόπιστο από το τρέχον. Αν όχι, τότε οι αμερικανοί ερευνητές μπορεί να βρεθούν σε μια κατάσταση διαρκούς ροής, λέει ο Meade:"Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να είμαστε συνεχώς στο τουρσί."
*Διόρθωση, 10 Ιουνίου, 5:02 μ.μ.: Η ιστορία έχει διορθωθεί για να διευκρινιστεί η θεσμική σχέση του Dale Meade.
