Γιατί η Σελήνη φαίνεται κοντά κάποιες νύχτες και μακριά τις άλλες νύχτες;

Μερικές νύχτες η Σελήνη φαίνεται πολύ κοντά και μεγαλύτερη από το συνηθισμένο.

Ένα καλοκαιρινό απόγευμα, όταν ήμουν παιδί, θυμάμαι ότι ήμουν αιφνιδιασμένος και μετά τρόμαξα με ένα τεράστιο στρογγυλό σχήμα που σιγά-σιγά σέρνονταν πίσω από το σπίτι της φίλης μου Νάνσυ, που καθόταν σε έναν λόφο στην άλλη πλευρά του χωριού μας.

Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ξαφνικά ότι ήταν η Σελήνη και έτρεξα φωνάζοντας στον κήπο να το πω στον μπαμπά μου και να τον πάρω να έρθει να δει. Ήταν μεγαλύτερο από ένα σπίτι, βαθύ πορτοκαλί χρώμα και σίγουρα είχε μεγάλη σημασία. Ο μπαμπάς μου μουρμούρισε κάτι για την προοπτική και επέστρεψε στην κηπουρική ή στο πιάνο.

Χωρίς να πειστώ, συνέχισα να παρακολουθώ τη Σελήνη. Αργότερα, όταν η Σελήνη είχε ανέβει ψηλότερα στον ουρανό, άρχισε να μοιάζει με τον συνήθη εαυτό της.

Καλώς ήρθατε σε αυτό που οι αστρονόμοι σαν εμένα αποκαλούν ψευδαίσθηση της Σελήνης.

Μπορεί να είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι είναι απλώς μια ψευδαίσθηση όταν η Σελήνη φαίνεται τεράστια, αλλά είναι αλήθεια. Μπορείτε πραγματικά να δοκιμάσετε την ψευδαίσθηση μόνοι σας και ακόμη και να την καταγράψετε με μια κάμερα.

ΈΝΑ ΚΟΛΠ ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ

Οι αστρονόμοι έχουν συζητήσει την ψευδαίσθηση της Σελήνης για αιώνες και υπάρχουν ορισμένα γεγονότα στα οποία συμφωνούν όλοι.

Οι άνθρωποι παρατηρούν κυρίως τη Σελήνη να φαίνεται μεγαλύτερη και πιο κοντά όταν είναι γεμάτη και κοντά στον ορίζοντα. Αυτό συμβαίνει επειδή το μυαλό σας κρίνει πόσο μεγάλο ή μικρό είναι ένα αντικείμενο όπως η Σελήνη συγκρίνοντάς το με άλλα, οικεία πράγματα.

Φανταστείτε ότι στέκεστε έξω κοντά στο σπίτι σας. Το σπίτι σας θα φαίνεται μεγάλο και αν η Σελήνη ανατέλλει δίπλα του, η Σελήνη θα φαίνεται κανονική. Αν κοιτάξεις ένα σπίτι από μακριά, όμως, το σπίτι φαίνεται πολύ μικρό.

Η ψευδαίσθηση προέρχεται από το γεγονός ότι η Σελήνη είναι τόσο μακριά που ανεξάρτητα από το πού βρίσκεστε στη Γη, η Σελήνη μοιάζει πάντα με το ίδιο μέγεθος. Είναι στην πραγματικότητα τα πράγματα με τα οποία το μυαλό σας συγκρίνει τη Σελήνη – ένα σπίτι, ένα βουνό ή οτιδήποτε άλλο – που φαίνονται μεγαλύτερα ή μικρότερα ανάλογα με το πόσο μακριά τους βρίσκεστε. Έτσι, όταν η Σελήνη ανατέλλει δίπλα σε ένα μακρινό σπίτι ή σε ένα μακρινό βουνό, η Σελήνη φαίνεται τεράστια.

Οι φωτογράφοι χρησιμοποιούν αυτό το κόλπο για να τραβήξουν θεαματικές εικόνες από μακρινά αντικείμενα με τη Σελήνη πίσω τους. Οι άνθρωποι συχνά βιώνουν την ψευδαίσθηση της Σελήνης στις διακοπές όταν πηγαίνουν σε ανοιχτούς χώρους. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος που τα μεγάλα φεγγάρια γίνονται δυνατές αναμνήσεις ευτυχισμένων στιγμών.

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ ΖΟΥΜ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΧΙΩΝ

Υπάρχουν αρκετές πειστικές αλλά λανθασμένες εξηγήσεις για την ψευδαίσθηση της Σελήνης. Οι περισσότεροι βασίζονται σε κάποια αλήθεια, επομένως επιμένουν.

Πρώτα είναι η ιδέα ότι η ατμόσφαιρα λειτουργεί σαν φακός και μεγεθύνει τη Σελήνη. Όταν η Σελήνη είναι κοντά στον ορίζοντα, το φως της πρέπει να ταξιδέψει πολύ περισσότερο από την ατμόσφαιρα της Γης από ό,τι όταν η Σελήνη βρίσκεται ακριβώς από πάνω. Είναι αλήθεια ότι όλος αυτός ο αέρας λειτουργεί σαν ένα γιγάντιο πρίσμα και λυγίζει τις ακτίνες του φωτός, παραμορφώνοντας το χρώμα και το σχήμα της Σελήνης. Αλλά δεν λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός.

Ακολουθεί η ιδέα ότι κάποιες νύχτες η Σελήνη είναι πραγματικά πιο κοντά. Η τροχιά της Σελήνης δεν είναι απόλυτα κυκλική – μοιάζει περισσότερο με ένα οβάλ σχήμα, που ονομάζεται έλλειψη – έτσι η Σελήνη πλησιάζει όλο και πιο μακριά κατά τη διάρκεια ενός μήνα.

Όταν το κοντινό τμήμα της τροχιάς συμπίπτει με μια πανσέληνο, ονομάζεται υπερσελήνη. Αλλά όταν η Σελήνη είναι πιο κοντά στη Γη, είναι μόνο περίπου 12% έως 15% πιο κοντά από ό,τι όταν είναι πιο μακριά από τη Γη – πολύ μικρή διαφορά για να εξηγήσει την ψευδαίσθηση της Σελήνης. Είναι δύσκολο να παρατηρήσετε μια διαφορά μεγέθους 15% κοιτάζοντας μόνο τη Σελήνη στον ουρανό.

ΔΟΚΙΜΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΛΗΣΗΣ

Είναι εύκολο να δοκιμάσετε την ψευδαίσθηση της Σελήνης και μπορείτε να το κάνετε μόνοι σας. Την επόμενη φορά που θα δείτε τη Σελήνη να φαίνεται τεράστια και πιο κοντά από το συνηθισμένο, απλώστε το χέρι σας με ένα ίσιο χέρι. Στη συνέχεια, κλείστε το ένα μάτι και δείτε ποια άκρη του δακτύλου μόλις που καλύπτει τη Σελήνη - για μένα, είναι το ροζ δάχτυλό μου. Περιμένετε λίγο μέχρι η Σελήνη να κινηθεί ψηλότερα στον ουρανό και δοκιμάστε ξανά το πείραμα. Η Σελήνη μπορεί να φαίνεται μικρότερη, αλλά το ίδιο δάχτυλό σας θα την καλύπτει το ίδιο.

Silas Laycock, Καθηγητής Αστρονομίας, UMass Lowell

Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύεται από το The Conversation με άδεια Creative Commons. Διαβάστε το αρχικό άρθρο.