Παρακολούθηση των υγροτόπων; Η απλούστερη προσέγγιση δεν είναι πάντα η καλύτερη
Οι εποχικοί υγρότοποι αντιμετωπίζουν συχνές ενοχλήσεις, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των ειδών δεικτών στην παρακολούθηση των οικοτόπων. Στην εργασία μας στους Οικολογικούς δείκτες , δείχνουμε ότι η απλούστερη προσέγγιση παρακολούθησης μπορεί να αποφέρει παραπλανητικά αποτελέσματα.
Η βιοποικιλότητα, το σύνολο των οργανισμών που ζουν στη γη σε όλη τους την ποικιλία, βρίσκεται σε κρίση. Διεθνείς οργανισμοί όπως το Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής και κορυφαίοι επιστήμονες έχουν κρούει επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι το εύρος και η αφθονία των μορφών ζωής μειώνονται ραγδαία και ότι μπορεί να χάσουμε οφέλη που προέρχονται από τη φύση, όπως η επικονίαση και η γονιμότητα του εδάφους.
Για την καταπολέμηση της απώλειας βιοποικιλότητας, έχουν θεσπιστεί μέτρα διατήρησης σε όλο τον κόσμο και η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους οικοτόπους είναι ένα τέτοιο μέτρο. Η οδηγία για τους οικοτόπους στοχεύει στη διατήρηση περισσότερων από 230 επιλεγμένων φυσικών οικοτόπων που εμφανίζονται σε 28 χώρες της Ευρώπης μέσω ενός δικτύου προστατευόμενων περιοχών. Όπως συμβαίνει με κάθε καλό πρόγραμμα διατήρησης, υπάρχει ένα σύστημα παρακολούθησης για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του και, φέτος, το 2019, θα αναφερθεί η κατάσταση των προστατευόμενων ευρωπαϊκών οικοτόπων. Η κλίμακα της εργασίας είναι τεράστια και μια λεπτομερής απογραφή όλων των ειδών και των περιβαλλοντικών μεταβλητών που επηρεάζουν κάθε βιότοπο θα ήταν απαγορευτικά δαπανηρή και χρονοβόρα. Η χρήση επιλεγμένων ειδών ως υποδοχέων ή δεικτών της συνολικής κατάστασης των οικοτόπων προσφέρει ένα πιο εφικτό μέσο αξιολόγησης και αυτή η προσέγγιση ενσωματώνεται στην Οδηγία για τους οικοτόπους.
Η χρήση των ειδών δεικτών εκμεταλλεύεται μια τάση συμπίεσης μοτίβων ποικιλότητας ή σύνθεσης ειδών σε πολλαπλά ταξινομικά είδη. Αυτό το ονομάζουμε διασταυρούμενη συμφωνία και μας δίνει τη δυνατότητα να συμπεράνουμε την κατάσταση διατήρησης ενός οικοτόπου αξιολογώντας έναν μικρό αριθμό βασικών ειδών. Ωστόσο, η διασταύρωση είναι πιο αδύναμη σε ενδιαιτήματα που έχουν υποστεί ανθρώπινη ενόχληση και λίγα είναι γνωστά για τα πρότυπα ποικιλότητας σε ενδιαιτήματα που χαρακτηρίζονται από τακτικές φυσικές διαταραχές. Μια διαταραχή είναι πιθανό να μειώσει τη διασταύρωση εάν διαφορετικά taxa ανταποκρίνονται διαφορετικά σε μια αλλαγή ή εάν εκμεταλλεύονται διαφορετικούς πόρους σε έναν βιότοπο. Εάν η ποικιλότητα ή η σύνθεση διαφορετικών ταξινομικών κατηγοριών που χρησιμοποιούν τον ίδιο βιότοπο δεν συμπίπτει, τότε η χρήση ειδών δεικτών θα μπορούσε να οδηγήσει σε παραπλανητικές εκτιμήσεις οικοτόπων. Τα είδη-δείκτες χρησιμοποιούνται ευρέως στην αξιολόγηση της διατήρησης και, επομένως, αυτό είναι ένα ζήτημα που θα μπορούσε να επηρεάσει προστατευμένους οικοτόπους σε όλο τον κόσμο.
Σκοπεύαμε να ελέγξουμε εάν τα μοτίβα ποικιλότητας σε διαφορετικά taxa ήταν συνεπή σε έναν βιότοπο που χαρακτηρίζεται από συχνές φυσικές διαταραχές και εάν η αξιολόγηση του οικοτόπου που βασίζεται στα φυτά ως είδη δεικτών αντικατοπτρίζει την παροχή πόρων για οργανισμούς με αντίθετες απαιτήσεις ενδιαιτημάτων. Επικεντρωθήκαμε στους αμμόλοφους:απομονωμένοι υγρότοποι γλυκού νερού που εμφανίζονται μεταξύ των κορυφογραμμών σε παράκτιους αμμόλοφους. Αποτελούσαν ιδανικό πρότυπο βιότοπο επειδή προστατεύονται βάσει της Οδηγίας της ΕΕ για τους οικοτόπους και έτσι σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζουν χαμηλή ανθρώπινη ενόχληση, αλλά πλημμυρίζουν το χειμώνα και στεγνώνουν το καλοκαίρι, οδηγώντας σε τακτική φυσική διαταραχή. Επειδή οι αμμόλοφοι μπορεί να είναι μικροί, ερευνήσαμε δύο μικροσωματικά ασπόνδυλα που είχαν προταθεί ως είδη δείκτη στο παρελθόν (σαλιγκάρια και σκαθάρια) και συγκρίναμε την ποικιλομορφία και τη σύνθεσή τους με εκείνη των φυτών, τα οποία γενικά χρησιμοποιούνται ως είδη δεικτών ενδιαιτήματα που προστατεύονται βάσει της Οδηγίας της ΕΕ για τους οικοτόπους.
Τα φυτά, τα σαλιγκάρια και τα σκαθάρια του νερού έχουν δείξει διασταυρούμενη ομοιότητα σε συστήματα λιμνών αλλού, αλλά έχουν αντίθετες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, επομένως μπορεί να ανταποκρίνονται διαφορετικά σε πλημμύρες και αποξήρανση. Τέλος, πραγματοποιήσαμε αξιολόγηση του οικοτόπου με βάση τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στις αξιολογήσεις ενδιαιτημάτων της ΕΕ για ιρλανδικές αμμοθίνες, οι οποίες ενσωματώνουν φυτά ως είδη-δείκτες.
Δεν βρήκαμε στοιχεία ότι ο πλούτος των ειδών ή η ποικιλομορφία των σαλιγκαριών, των σκαθαριών του νερού και των φυτών συσχετίστηκε με τους αμμόλοφους και ούτε η σύνθεση των φυτικών ειδών μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη της πιθανής σειράς σκαθαριών ή σαλιγκαριών σε μια τοποθεσία. Δεν μπόρεσε να εντοπιστεί σημαντική διαφορά μεταξύ της ποικιλότητας ή της σύνθεσης των σαλιγκαριών ή των ειδών σκαθαριών σε τοποθεσίες που πέρασαν και απέτυχαν στην αξιολόγηση του οικοτόπου.
Σε αυτήν την περίπτωση, δεν παρατηρήθηκε διασταυρούμενη αντιστοιχία μεταξύ φυτών, σαλιγκαριών και σκαθαριών και μια αξιολόγηση οικοτόπου βασισμένη σε είδη δεικτών από μια μεμονωμένη ταξινομική ομάδα, τα φυτά, απέτυχε να παράσχει πληροφορίες για τα είδη σαλιγκαριού και σκαθαριών στους αμμόλοφους.
Οι αντικρουόμενες βιολογικές απαιτήσεις των τριών ομάδων ειδών τα οδήγησαν πιθανώς να αντιδρούν διαφορετικά στη διαταραχή. Για παράδειγμα, έξι τοποθεσίες απέτυχαν να πλημμυρίσουν κατά τη διάρκεια του έτους της έρευνας, παρόλο που ήταν ένα έτος πιο υγρό από το μέσο όρο, και τρεις από αυτές πέρασαν την αξιολόγηση των οικοτόπων. Ο υδροφόρος ορίζοντας μπορεί να έχει ανυψωθεί αρκετά κοντά στην επιφάνεια για να υποστηρίξει τα τυπικά φυτά του υγροτόπου, αλλά οι πλημμύρες είναι ζωτικής σημασίας για να επιμείνουν τα υδρόβια σαλιγκάρια και τα σκαθάρια και η αποτυχία μιας τοποθεσίας να πλημμυρίσει θα αλλάξει δραματικά τα συγκροτήματα σαλιγκαριών και σκαθαριών που υπάρχουν σε οποιαδήποτε έτος που δεν σημειώνονται πλημμύρες. Η ξήρανση είναι μια σημαντική απειλή για τους αμμόλοφους στην ΕΕ και προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι οι τρέχουσες μέθοδοι αξιολόγησης διατήρησης δεν είναι επαρκείς για τον εντοπισμό τοποθεσιών που κινδυνεύουν, καθώς η ζημιά μπορεί να είναι μόνιμη μέχρι να αλλάξει η σύνθεση του φυτού.
Η αξιολόγηση των οικοτόπων αποσκοπεί στον εντοπισμό τοποθεσιών που περιέχουν ενδιαιτήματα καλής ποιότητας και εκείνων που απαιτούν παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας των οικοτόπων τους. Βρήκαμε δέκα είδη που καταγράφονται ως ευάλωτα στην ιρλανδική κόκκινη λίστα για σαλιγκάρια και σκαθάρια σε τοποθεσίες που απέτυχαν στην αξιολόγηση των οικοτόπων και θα μπορούσαν να χαθούν εάν τεθεί σε εφαρμογή η διαχείριση που στοχεύει στην αποκατάσταση της φυτικής κοινότητας. Επειδή η ποικιλομορφία των φυτών, των σαλιγκαριών και των σκαθαριών στους αμμόλοφους δεν είναι ανάλογη, οι τρέχουσες μέθοδοι αξιολόγησης οικοτόπων τα θέτουν σε κίνδυνο λανθασμένων παρεμβάσεων διατήρησης που θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα.
Αυτό μπορεί να φαίνεται κακά νέα, αλλά υπάρχει μια πιθανή λύση:η επιλογή ειδών δεικτών από ταξινομήσεις με αντίθετες βιολογικές απαιτήσεις είναι πιθανό να καταστήσει την αξιολόγηση πιο ισχυρή και αξιόπιστη.
Από τα billabongs μέχρι τις εαρινές λίμνες και από τα ρέματα μέχρι τα turloughs, οι εποχικοί υγρότοποι εμφανίζονται σε όλο τον κόσμο και φιλοξενούν ευάλωτα είδη γλυκού νερού. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Έκθεση του World Wildlife Fund Living Planet, τα οικοσυστήματα του γλυκού νερού υφίστανται πιο σοβαρές απώλειες από τα χερσαία ή θαλάσσια οικοσυστήματα, με την αφθονία του πληθυσμού να μειώνεται κατά 83% μεταξύ 1970 και 2014. Η αποτελεσματική παρακολούθηση είναι ένα κρίσιμο στοιχείο της διατήρησης της βιοποικιλότητας και ένα μικρό Η αλλαγή, η διεύρυνση του ταξινομικού εύρους των ειδών δεικτών που χρησιμοποιούνται στις αξιολογήσεις των οικοτόπων, θα μπορούσε να κάνει μεγάλη διαφορά για τους βιολογικούς οργανισμούς του γλυκού νερού.
